صفحه-نخست » اقتصادی

عصرایران: حذف 4 صفر از پول ملی کشور ، این بار جدی تر از همیشه مطرح شده است و آن گونه که رئیس کل بانک مرکزی گفته است ، این طرح در یک بازه زمانی یک الی دو ساله در کشور اجرایی خواهد شد.
 
به گفته محمود بهمنی "با تحقق این برنامه، واحد پول خرد بعد از ریال همانند سال‌های گذشته دینار خواهد بود که در این صورت یک ریال برابر با 100 دینار خواهد شد."

در این باره نکاتی چند قابل ذکر است:

1 - در حال حاضر ارزش واحد پول ملی ایران در رده های آخرین جدول ارزهای جهانی است به گونه ای که یک واحد از پول ملی ایران (ریال) ، تقریباً یک یازده هزارم دلار(که مبنای عرفی مقایسه ارزهاست) ارزش دارد. به عبارت دیگر ، یک واحد دلار با 11 هزار واحد ریال برابر است که از نظر حیثیتی در جهان ، به هیچ روی زیبنده ایران نیست.

با حذف صفرها ، یک ریال ، ارزشی برابر یک دلار خواهد داشت که دستکم از نظر شکلی و ظاهری ، آبروی پول ملی حفظ می شود.

البته تاکید می کنیم که بالا بردن ارزش واقعی پول ملی ، با حذف صفرها محقق نمی شود و آنچه در این بند گفتیم ، صرفاً ناظر به مسائل شکلی ماجراست و الا افزایش ذاتی و حقیقی ارزش پول ملی ، صرفاً با تقویت اقتصاد ملی و ارتقای جایگاه جهانی آن امکان پذیر است و لاغیر.

2 - پول ملی ایران "ریال" است اما در همین ایران خودمان ، با یک ریال ، هیچ چیز و هیچ چیز حتی یک شکلات و آب نبات هم نمی توان خرید. یعنی پول پایه ایران که همان "یک ریال" باشد ، در بازار هیچ گونه ارزش و ما به ازای خارجی ندارد.
این در حالی است که در سایر اقتصادها ، یک واحد پول ملی ، آنقدر ارزش دارد که بتوان با آن چیزی خرید ، مانند دلار و درهم و یورو و پوند و لیر و ... اما ریال ایران چه؟

ریال ما آنقدر بی ارزش شده است که اکثر ما ، سالیان درازی است که حتی سکه یک ریالی هم ندیده ایم و اگر یک فرد خارجی از ما بخواهد کوچکترین پول ملی مان - یک ریال - را به او نشان دهیم ، عاجز خواهیم ماند!

سکه های یک ریالی ، هر چند از نظر قانونی هنوز اعتبار دارند و پول ملی اند ، اما اینک به جای آن که در معاملات روزمره استفاده شوند ، خود به عنوان یک کالای عتیقه و یادگاری ، مورد خرید و فروش قرار می گیرند که در دنیا بی نظیر است!

با حذف 4 صفر از واحد پول ملی ، لا اقل این مشکل نمادین نیز حل می شود و کوچکترین واحد پول ملی ایران یعنی یک ریال ، ما به ازای بیرونی می یابد.

3 - طبق اعلام رئیس کل بانک مرکزی ، واحد پول ملی ایران ، ریال باقی می ماند و پول خردمان نیز دینار خواهد بود ( هر صد دینار یک ریال).

در حال حاضر ، هر چند واحد پول ملی مان ریال است ولی آنچه در عرف جا افتاده و عملاً مورد استفاده قرار می گیرد ، "تومان" است. به عنوان مثال هیچ فروشنده ای نمی گوید یک بطری شیر هشت هزار و پانصد ریال ، بلکه به ذکر 850 بسنده می کند و مخاطب نیز می فهمد که منظورش تومان بوده است.

در واقع ، مردم ایران عملاً تومان را واحد پول می دانند و ریال را که قانوناً واحد پول است ، فقط جزء تشکیل دهنده تومان می شمارند.

به نظر می رسد اگر قرار است تغییراتی در این باره شکل گیرد ، بهتر است همراستا با مردم و عرف عمومی ، واحد پول ایران تومان باشد و ریال ، جزء تشکیل دهنده آن ، کما این که به عنوان مثال ، دلار واحد پول و سنت جزء تشکیل دهنده آن در برخی کشورهاست.

با این تدبیر ، دو گانگی فعلی از بین می رود و بسیاری از مشکلات - که گاه ابعاد حقوقی و مالی بزرگی به خود می گیرند ، مانند اشتباه در ریال و تومان در اسناد رسمی و بانکی -  خود به خود حل می شود.

ولی اگر دینار هم به این آشفته بازار اضافه شود ، مردم سرگردان می مانند بین سه عنوان پولی تومان و ریال و دینار!
ضمن آن که دینار ، در حال حاضر تداعی کننده واحد پول کشورهای عربی است (هر چند که در مقاطعی در ایران نیز کاربرد داشته است و در واقع ارزشی معادل یک صدم ریال دارد) و لذا فرهنگ عمومی کشور آن را نمی پذیرد و حتی می توان بر روی ابداع نام های خوش آهنگ و اصیل ایرانی هم فکر کرد.

4 - درباره آثار تورمی حذف صفرها و این که آیا اساساً در این باره موثر است (کاهنده یا افزاینده) یا تاثیری ندارد ، سخن فراوان است که در آینده به آن خواهیم پرداخت ولی در مجال این بحث ، مخلص کلام آن است که دستکم فواید شکلی ، روانی و نمادین فوق الذکر بر آن مترتب است و اگر کلیت طرح با تدبیر و سایر الزامات اقتصادی همراه و اجرایی شود ، می توان آن را طرحی موفق دانست که پیش از ما در برخی کشورها از جمله ترکیه انجام شده و موفقیت آمیز هم بوده است.