حشره مورچه خوار : خوب، بد، زشت (Antlion)
 |
Click this bar to view the full image. |
در فصل تابستان بسیاری از اهالی ساکن خارج از شهرهای بزرگ میتوانند حفره های قیف مانندی را در زمین هایی که غالبا خاک مناسب و خشکی دارند مشاهده کنند. این حفره ها معمولا در قسمت هایی که زیر ایوان ها و رواق ها باشند قرار میگیرند تا از خطر بارش باران در امان باشند. با گذشت زمان بیشتری در طی این فصل، صاحب خانه ها متوجه خواهند شد که این حفره ها به تدریج بزرگتر شده و بر تعداد آنها افزوده میشود. در زیر هر حفره، یک عدد حشره مورچه خوار نا بالغ قرار گرفته است که منتظر رسیدن یک مورچه و یا حشره کوچک دیگر و افتادن او در حفره است.
|
Click this bar to view the full image. |
در مقایسه با سایر حشرات، حشرات مورچه خوار نابالغ به طور اخص با ساختن حفره و زندگی به شکلی خاص سازگاری پیدا کرده اند. آنها بدنی پهن و صاف با پاهای کوتاه دارند (که بیشتر برای خزیدن طراحی شده اند). همچنین دارای سری صاف با آرواره هایی به شکل داس هستند. لارو این حشره شباهتی به نمونه بالغ آن ندارد که شبیه به سنجاقک بوده و بدنی باریک با بال های ظریف دارد.
لارو حشره مورچه خوار را گاهی با نام «حشره فریبنده» (doodlebugs) میشناسند. این نام به دلیل پروسه جستجوی آنها به منظور یافتن محل مناسب برای حفر و ایجاد یک شیار برای فریفتن حشرات کوچک و افتادن در دام آنهاست.
بخش دوم
|
Click this bar to view the full image. |
اینطور به نظر میرسد که حشره مورچه خوار اهمیتی به نوع خاکی که آن را حفر میکند نمیدهد. این حیوان را میتوان در خاک های کوارتز (quartz sand)، شن سرخ (red sandstone)، خاک های ریز (dust)، گیاخاک (humus)، چوب های پوسیده، سنگ گچ (gypsum) و خاکستر زغال سنگ (coal ashes) مشاهده کرد. ساختارهایی که توسط این حیوانات به شکل استوارتر ساخته میشوند نیازمند خاک هایی با دانه های ریز، خشک و سست هستند. اگر تصمیم به جذب این حشرات دارید باید همیشه خاک قسمت هایی جلویی ایوان منزل را کاملا خشک نگاه دارید.
حشرات مورچه خوار نابالغ چگونه حفره های قیف مانند خود را میسازند؟ شکل شکم لاروها و قسمت های قدامی بدن آنها به تدریج باریک شده و پاهای عقبی آنان را قادر میسازد که به سادگی درون شن ها به سمت عقب حرکت کنند. همچنین موهای بدن آنها به سمت جلو حالت منحنی دارد که به توانایی عقب رفتن آنها درون شن ها کمک میکند.
|
Click this bar to view the full image. |
حشره مورچه خوار، درون حفره را با شکم بیضی شکل خود کاویده و بااستفاده از سر صاف خود، شن ها را حرکت داده و به سمت خارج پرتاب میکنند. این چرخه به این شکل است که شن ها از قسمت عقبی بدن حرکت کرده و به وسیله سر جانور، به بیرون از حفره پرتاب میشوند.
اگر یک حشره مورچه خوار در هنگام حفر گودال با یک سنگ ریز یا هر شی دیگری مواجه شود سعی در خارج کردن و پرتاب کردن آن به سمت بیرون خواهد داشت. اگر جسم مورد نظر بیش از اندازه برای پرتاب شدن به بیرون بزرگ باشد اما حشره توانایی جابه جا کردن آن را داشته باشد، آن را به آرامی در گودال حرکت داده و در نهایت از حفره خارج میکند. پس از اتمام مراحل ساخت حفره، لارو حشره مورچه خوار به آرامی و بدون هیچ گونه حرکتی درون گودال میخوابد و تمام بدن به استثنای آرواره های خرد کننده و بزرگش، به وسیله شن ها میپوشاند.
زمانی که یک مورچه یا حشره کوچک دیگر، تصادفا وارد قسمت شیب دار حفره شوند بر روی دانه های ریز و سست شن قرار گرفته و به عمق گودال فرو میروند. بدن قربانی بدشانس در همین لحظه توسط آرواره های قدرتمند و هراسناک حشره مورچه خوار، اسیر شده و اغلب به سرعت سوراخ میشود. در صورتی که قربانی سعی در فرار کردن داشته باشد، حشره مورچه خوار اقدام به پرتاب شن به سمت او خواهد کرد. زمانی که چنین رگباری از شن های سست و روان در زیر پای طعمه قرار گیرد حالتی همچون یک تردمیل برای آن ایجاد خواهد کرد و در نهایت قربانی را به قعر حفره یعنی جایی که حشره مورچه خوار انتظار او را میکشد خواهد فرستاد.
پس از اینکه طعمه به وسیله حشره مورچه خوار گرفته شود حشره مورچه خوار آن را به عمق بیشتری در درون شن ها برده و سیالات درون بدن او را می مکد. در نهایت باقیمانده جسد، به وسیله لارو حشره به بیرون از حفره پرتاب خواهد شد.
|
Click this bar to view the full image. |
در طول فصل تابستان، لارو حشره مورچه خوار به تدریج رشد کرده و حفره بزرگتری خواهد ساخت. اگر چند عدد از این حشرات در کنار یکدیگر حفره سازی کنند در اندازه گیری ساخت حفره به قدر کافی دقیق خواهند بود تا با قلمرو یکدیگر تداخلی نداشته باشند. وقتی که لارو این حشره به قدر کافی رشد کرد وارد مرحله ای به نام «شفیره» (pupa) شده و سپس به مرحله بلوغ میرسد. در واقع چرخه زندگی این حشرات تا حدی شبیه به پروانه است. پس از جفتگیری، ماده ها در خاک نرم و خشکی که برای لاروها مناسب باشد تخمگذاری میکنند.
حشرات مورچه خوار به هیچ عنوان آسیبی به گیاهان، گل ها، انسان ها و ساختمان ها وارد نمیکنند. آنها حشرات کاملا سودمندی هستند که از مورچه ها و سایر حشراتی که در تله آنها گرفتار شوند تغذیه میکنند بنابراین بهتر است با آنها کاری نداشته باشید و آنان را به حال خود رها کنید. البته برای کودکان (و حتی بزرگسالان!) بسیار جالب است که نحوه به دام افتادن حشرات و شکار شدن آنها توسط این حشره را مشاهده کنند. شما میتوانید این پروسه را حتی با انداختن یک مورچه به درون حفره، سرعت ببخشید.
مترجم : محمد مسعود کشوری
منبع : lancaster.unl.edu