تاثیر بر روی استخوان ها

وظیفه اصلی استخوان ها جابه جایی و حرکت است و به نوعی نگهدارنده ظاهر و فرم بدن انسان در برابر جاذبه ۱۰ نیوتن بر کیلوگرم.
کاهش تراکم استخوان با کمبود کلسیم و فسفربنابراین بخش مهمی از سیستم بدن انسان شمرده می شوند. بدن یک انسان بالغ در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ گرم کلسیم و ۴۰۰ تا ۵۰۰ گرم فسفر دارد. بیشتر از ۹۹ درصد کلسیم موجود در بدن به هیدروکسی لپی تید تبدیل می شود، که این فرآیند نوعی واکنش معدنی در بدن است به نوعی که فرم و شکل کلسیم دراستخوان ها تغییر می نماید؛ در حالی که تقریبا ۸۵ درصد فسفرها بدون تغییر در استخوان ها باقی می مانند.بنابراین بافت استخوان ها، کلسیم و فسفر را در خود ذخیره می نماید.
حال اگر ناگهان جاذبه کم شود، کلسیم و فسفر موجود در استخوان ها با ادرار و مدفوع انسان دفع می شود. بنابراین با اقامت ده روزه در حالت بی وزنی، تقریبا ۲ تا ۳ درصد استخوان ها از بین می روند. دفع کلسیم در ادرار باعث ایجاد سنگ کلیه می شود که دفع آن بسیار دردآور و سخت است و از طرفی کاهش تراکم استخوان ها باعث شکنندگی زود آن ها می شود. بنابراین مقابله با این مشکل ضروری است. یکی از روش هایی که برای رودررویی با این مساله پیشنهاد شده است، ورزش و تمرین های برنامه ریزی شده است.
کاهش تراکم استخوان با کمبود کلسیم و فسفر ابزارهایی که معمولا برای تمرینات استفاده می شود، تردمیل (وسیلها ی مجهز به یک نوارگردان که روی آن پیاده روی می کنند) و نیروسنج است. مکمل های غذایی و استفاده از داروها یکی دیگر از روش های استفاده شده برای افزایش تراکم استخوان اند. با این حال برای کاهش عوارض اقامت در
شرایط کم جاذبه، می بایست مطالعات گسترده تری کرد. شکل ( ۴) کاهش تراکم را در استخوان نشان می دهد.
-تاثیر در ماهیچه ها

می دانیم بدن انسان در فضا معلق است و زمانی که در فضاپیما و مدار قرار دارد، فضانوردان از این حالت برای جابه جایی خود استفاده می کنند، به گونها ی که با فشارآوردن آرام بر روی دیوار ه های فضاپیمای خود در طول مخالف فضاپیما حرکت می کنند. بنابراین ماهیچه ها در این جاذبه کم به علت این که کمتر از آن ها استفاده می شود، لاغر می شوند.
ماهیچه ضد جاذبهماهیچه های ضدجاذبه یکی از انواع ماهیچه های بدن اند وظیفه حمایت از وزن بدن و دیگر ماهیچه ها را بر عهده دارند. فرم تشکیل دهنده آن ها ترکیبی از فیبرهای ماهیچه ای پیچیده آرام است که در نهایت به فیبر ماهیچه ای سریع تبدیل می شود.
یکی از تغییرات خصوصیات ماهیچه ها در شرایط کم جاذبه، تنزل سریع در ماهیچه ضد جاذبه است؛ به طوری که فیبرهای ماهیچه ای پیچیده آرام به فیبرهای ماهیچه ای سریع تغییر شکل می دهند. با در نظرگرفتن این خصوصیت ماهیچه ضد جاذبه، تمرینات برای کاهش نقص و ضعیفی ماهیچه در یک دوره فشرده کوتاه عملی نیست و باید با صرف یک دوره طولانی و مستمر، به ۳۰ درصد بیشینه توان ماهیچه ها دستی افت. در این مورد می شود با آموزشهای ساده ضعف ماهیچه ها را برطرف نمود تا حضور فضانوردان در فضا بدون مشکلات جسمانی باشد.
-حرکات بیماری فضایی

دقایقی اندک و یا ساعاتی بعد از واردشدن به شرایط بی وزنی، اغلب فضانوردان حرکات بیماری فضایی را تجربه می کنند. شایع ترین آن سردرد، بی قراری و تهوع و در نهایت استفراغ است. ۶۰ تا ۷۰ درصد فضانوردان این علائم را به طور مرتب در طی یک یا دو روز اول پرواز و حتی گاهی تا روز سوم و پنجم نیز تجربه می کنند.
چگونه این شرایط نگران کننده اتفاق می افتد؟ دلایل مختلفی برای این بیماری ارائه شده است؛ سازوکار های مختلفی در بدن منجر به ایجاد این قضیه می شوند؛ مثل سیگنال هایی که از دهلیز گوش داخلی، بینایی، پوست (که در معرض جاذبه کم قرارگرفتها ند) و مفاصل و ماهیچه دریافت می شوند یا تغییر مسیر خون که احتمال دارد دلیل این بیماری نیز باشد. برای غلبه بر این مشکل و کاهش آن، در دهه ۶۰ میلادی محققان با ساخت صندلی های چرخان نوعی آموزش های پیشپ روازی را ارائه دادند، به گونه ای که شاید نوعی تعادل خنثی سازی در حرکت این بیماری به وجود آورند. این عمل در بهبود اوضاع موثر واقع نشد و ناسا نیز این روش را برای مدت زمان محدودی استفاده کرد.
هنوز محققین با این مشکل دست و پنجه نرم می کنند. آموزش های بیوفیدبک، آموزش هایی است که به صورت حقیقی و واقعی برای کاهش این مشکل استفاده می شود. آموزش های غوطه وری در آب نیز یکی دیگر از این روش ها است. سابقا فضانوردان از حرکت بیماری در فضا رنج می بردند ولی با ساخت دارویی به نام پرومتازین هیدروکلراید، که در درمان این بیماری بسیار موثر نشان داد، اوضاع بهتر شد و به طور معمول نیز از همین دارو استفاده می شود. این یافته همچنین در درمان سرگیجه و حرکت بیماری در زمین نیز موثر بود. شکل ۶-لحظه ورود به فضا و تجربة حالت بی وزنی و نهایتا حرکت سریع بیماری در بدن را نشان می دهد.