گربه‌های اهلی به بیماریهای ویروسی و باکتریایی مختلفی حساس هستند . خوشبختانه بسیاری از بیماریهای رایج و متداول گربه‌ها می‌تواند بوسیله یک برنامه واکسیناسیون منظم کنترل شود . در ضمن گربه‌ها می‌توانند بوسیله انگلهای خارجی مانند کنه‌ها ، کک‌ها و جربها آلوده شوند .
عفونت دستگاه تنفسی فوقانی ، یک بیماری متداول گربه‌ها است و گاهی اوقات بویژه درگربه‌های جوان و بچه گربه‌ها ، می‌تواند مرگ‌آفرین باشد .
پان لوکوپنی یا تورم روده عفونی یک بیماری بسیار مسری و در اکثر موارد مرگ‌آور است که با یک شروع ناگهانی و بروز علائم معده‌ای ـ روده‌ای مانند استفراغ و اسهال همراه است . واکسیناسیون تنها راه مؤثر برای کنترل این بیماری خطرناک است .
یک بیماری مهلک دیگر نیز وجود دارد به نام لوسمی ویروسی گربه‌ها یا (Felv) که بسیار مسری بوده و از طریق تماس مستقیم از گربه ای به گربه دیگر منتقل می‌شود . یک گربه آلوده به ویروس عامل این بیماری ، ممکن است علائم مختلفی مانند کسالت ، از دست دادن وزن ، تب و کم‌خونی را نشان بدهد . گربه مبتلا قبل از بروز علائم می‌تواند بیماری را به سایر گربه‌ها انتقال دهد . واکسیناسیون و جلوگیری از تماس با گربه‌های آلوده در کنترل بیماری مؤثر است .
یک بیماری رایج و مهم دیگر در بین گربه ها ، تورم عفونی صفاق است . اگرچه این بیماری ، مسری است ، با این حال بنظر می‌رسد که برخی گربه‌ها یک ایمنی طبیعی و ذاتی نسبت به آن پیدا می‌کنند . گربه آلوده به عامل این بیماری ممکن است یک ناقل بدون نشان دادن علائم باشد . بر خلاف بیماری قبلی یک تست خونی قابل دسترس برای تشخیص آن وجود ندارد ؛ ولی واکسیناسیون بر علیه آن بکار می‌رود .
از سایر بیماری هایی که در شرایط غیربهداشتی ، ممکن است گربه خانگی به آن مبتلا شود می توان آلودگی به انگلهای خارجی مانند ، کک‌ها ، جربها ، کنه‌ها و همچنین بروز عفونتهای قارچی را نام برد که در این آلودگیها ، خارش ، موریختگی ، التهاب پوست و همچنین جراحات ثانویه پوست ، ناشی از خارش اولیه ، ممکن است حادث شود . بهترین وکارآمدترین راه پیشگیری از وقوع این چنین آلودگی هایی رعایت بهداشت مو و پوست حیوان ، شانه کردن مداوم موها و شستن آنها است .
از جمله مهمترین آلودگیهای انگلی داخلی در گربه ، توکسوپلاسموز را می‌توان نام برد که به وسیله یک تک یاخته به نام توکسوپلاسما گوندیبوجود می‌آید . این انگل در گربه‌های بالغ باعث ایجاد علائم مغزی همانند عدم تعادل و تلوتلو خوردن می‌شود و در گربه‌های جوان باعث علائم حاد تنفسی می‌شود . این بیماری می‌تواند از طریق مدفوع گربه به انسان منتقل شود . از این رو سعی کنید از آلودگی محیط زندگی خود به مدفوع گربه و تماس با آن جلوگیری بعمل آورید . برای اینکار باید از داروهای ضدعفونی‌کننده قوی برای تمیز کردن محل توالت گربه ، استفاده کرده و سعی کنید بستر آن را روزانه تعویض کنید و بطریقی که گفته شد جلوی شکار کردن گربه خود را بگیرید و در ضمن هیچ نوع گوشتی (مگر گوشت ماهی) را بدون پختن به مصرف گربه خود نرسانید . در صورت رعایت موارد فوق ، احتمال انتقال این بیماری به انسان به صفر خواهد رسید .
واکسیناسیون در گربه
واکسیناسیون بر علیه تورم و التهاب ویروسی بینی و نای گربه‌ها یا (FVR)
این نوع واکسن ، یک واکسن کشته شده یا تخفیف حدت یافته است که نوع تخفیف حدت یافته به دو روش داخل عضلانی و قطره داخل بینی استفاده می‌شود . واکسن کشته شده هم ، به طریق زیر جلدی استفاده می‌شود . سن واکسیناسیون حدود ۱۰ ـ ۸ هفتگی ، سپس ۱۴ ـ ۱۲ هفتگی و در ادامه تکرار آن بصورت سالیانه است . در مورد (FCV) نیز برنامه واکسیناسیون همانند (FVR) میباشد .
ویروس (FCV) یکی از عوامل ایجادکننده سندرم دستگاه تنفسی فوقانی گربه‌ها است . برنامه واکسیناسیون در برابر پان‌لوکوپنی نیز دقیقآ همان برنامه‌ای است که در بالا ذکر شد .
در مورد ویروس لوسمی گربه‌ها (Felv) نیز نوع واکسنی که بکار می‌رود ، واکسن کشته شده است که بطریق عضلانی تزریق می‌شود ، سن واکسیناسیون هم در ۹ روزگی و سپس ۳ ـ ۲ ماهگی و سپس تکرار آن بصورت سالیانه است .
در برنامه واکسیناسیون برای پیشگیری از هاری ۲ نوع واکسن تخفیف حدت یافته و واکسن کشته شده وجود دارد که هر دو در عضله تزریق می‌شود . سن واکسیناسیون هم در ۱۶ ـ ۱۲ هفتگی می باشد . تکرار واکسن هاری بصورت هر ۶ ماه یکبار می باشد .
مشاهدات بالینی
همانطور که قبلا ذکر شد ، انگلهای خارجی متعددی می‌توانند باعث آلودگی گربه شوند . در صورتی که به آلودگی انگلی مشکوک شدید ، با یک ذره بین ، بین موهای حیوان را با دقت از نظر وجود کک‌ها ، جربها و کنه‌ها بررسی کنید . ظاهر موهای گربه باید صاف ، براق و غیر نمدی باشد . به گوشهای گربه نگاه کنید ، گوشها باید تمیز و خشک و عاری از هرگونه ترشحات باشد . وجود ترشحات ، بوی بد و التهاب نشان دهنده تورم و التهاب گوش میباشد . بینی نیز باید فاقد ترشحات باشد . خروج ترشحات چرکی نشان‌دهنده درگیری دستگاه تنفسی حیوان است . چشمهای حیوان باید براق و تمیز بوده و فاقد ترشحات باشد . وجود ترشحات ، کدورت چشم و … نشان‌دهنده بیماری چشمی است .
برای معاینه دهان گربه ، آنرا باز کرده و داخل دهان ، زبان و لثه‌ها را از نظر وجود زخم و تورم بررسی کنید . وجود زخم در دهان ممکن است بدلیل برخی بیماریهای عمومی مانند سندرم دستگاه تنفسی فوقانی گربه‌ها باشد .
برای بررسی مقعد گربه ، دم آن را بلند کرده و آنرا از نظر وجود علایمی دال بر اسهال بررسی کنید . اسهال می‌تواند نشان‌دهنده برخی اختلالات گوارشی و بیماریهای عمومی باشد .
وجود ترشحات چرکی یکی از علائم درگیری دستگاه تنفس است . از علائم دیگر سرفه است که می‌تواند نشان دهنده وجود عفونت در دستگاه تنفسی باشد و یا ممکن است علل دیگری همانند وجود مواد خارجی در مجاری تنفسی یا حساسیت (برای مثال ناشی از دود سیگار) دخیل باشد . از علائم رایج و متداول دیگر افزایش تعداد تنفس است . یک گربه در حالت طبیعی ۲۵ تا ۳۰ بار در دقیقه نفس می‌کشد . افزایش این تعداد اگر بدلیل ورزش (تحرکات بدن) یا گرمی هوا ، هیجان و استرس نباشد ، احتمالا ناشی از بیماری است . بنابراین با شمردن تعداد تنفس گربه تان تا حدودی می‌توانید به وضعیت آن پی ببرید . در ضمن کیفیت تنفس حیوان را نیز دقیقا ً ارزیابی کنید . تنفس باید بدون ایجاد درد و بدون صدا باشد . تنفس توأم با درد و صدا و تنگی نفس ممکن است ناشی از یک بیماری باشد .
یکی دیگر از علائم بیماری دستگاه تنفسی عطسه است که عموما ً همراه با عفونت های دستگاه تنفسی دیده می‌شود . عطسه در واقع یک عکس‌العمل غیرارادی است که بدلیل وجود مواد محرک درمجاری هوایی ایجاد می‌شود . برای بررسی اختلالات دستگاه گوارش یکسری علائم را باید مورد بررسی قرار دهید . یکی از علائم رایج در اختلالات و بیماریهای دستگاه گوارش اسهال است که همانطور که ذکر شد با بلند کردن دم گربه و مشاهده ناحیه اطراف مقعد می‌توانید به وجود آن پی ببرید . علاوه بر این ، اسهال می‌تواند بیانگر آلودگی انگلی نیز باشد .
از علائم دیگر اختلالات دستگاه گوارش استفراغ میباشد . هر چند همه استفراغ‌ها لزوما ً خطرناک نیستند ، با این حال بسیاری از آنها می‌تواند بدلیل اختلالات معده ، روده و یا بدنبال بسیاری از بیماریهای سیستمیک بروز کند .
از علائم دیگر نشان دهنده بیماری ، کاهش اشتهای حیوان میباشد . اگر متوجه شدید که اشتهای گربه‌تان کاهش پیدا کرده ، باید بدانید که بسیاری از بیماریهای عمومی باعث این حالت می‌شوند . مگر در مواردی مانند تغییر جیره غذائی ، از علائم دیگر ، تورم شکم گربه است که ممکن است ناشی از انسدادهای روده‌ای یا اختلالات لوزالمعده و کبد حیوان باشد . در ضمن وجود درد در موقع لمس شکم نیز می‌تواند بدلیل اختلالات مذکور باشد .
یکی دیگر از نشانه‌های بیماری دستگاه گوارش ، یبوست است . اگر متوجه شدید که گربه در دفع مشکل دارد و مدفوع آن بسیار سفت و خشک است . باید بدانید که احتمالا ً حیوان دچار یبوست شده است . این حالت ممکن است بدلیل اختلالات بسیار خطرناکی مانند انسداد روده باشد . از معاینات بسیار مهم دیگر ، اندازه‌گیری وزن حیوان است کاهش سریع و ناگهانی وزن بسیار با اهمیت است . چرا که بدنبال بسیاری از بیماریهای مهم و خطرناک می‌تواند حادث شود . اگر گربه شما ماده است ، ناحیه واژن را از نظر وجود ترشحات ، بوی بد و یا پرخونی و تورم مورد معاینه قرار دهید . در مورد گربه نر نیز بیضه‌ها را از نظر تقارن ، جراحات روی پوست بیضه و اندازه معمول‌شان بررسی کنید .
اگر در مواقعی مشکوک هستید که گربه خانگی‌تان دچار بیماری است ، علائمی را که ذکر شد دقیقا ً مورد بررسی قرار دهید . وجود هر یک از این علائم (به تنهایی یا همراه با علائم دیگر) ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری خطرناک باشد . توصیه می‌کنیم در این مواقع از هرگونه اقدام خودسرانه پرهیز کرده و با دامپزشک خود مشورت کنید .