حدوده و زیست بوم
قورباغه های درختی وایتز در نیمه شمال شرقی اقیانوسیه یافت میشوند که شامل ویکتوریای مرکزی، بیشتر قسمت های «نیو ساوث ویلز» (New South Wales)، تمام کویینزلند (Queensland) و همینطور قسمت هایی از غرب کشور استرالیا است. آنها در مناطق مرطوب ساحلی به وفور یافت میشوند که خصوصا شامل شرق استرالیا میشود. این موجودات به خصوص در مناطقی که رطوبت در آنها در تمام فصول پایدار باشد بیشتر دیده میشوند. گونه هایی از این قورباغه هم در مناطقی از کشور گینه نو زندگی میکنند. البته جمعیت اصلی آنها در نیوزیلند هستند که البته به وسیله انسان ها به این منطقه برده شده اند و درواقع با این منطقه بیگانه اند.
تعریف – خصوصیات
قورباغه های درختی وایتز را به این دلیل به این نام میخوانند که نخستین کسی که آنها را مشاهده کرد، فردی به نام «جی وایت» (J. White) بود. او نام این قورباغه ها را در ابتدا «رانا کوئرولئا» (Rana caerulea) گذاشت که «رانا» به معنای قورباغه و «کائرولئا» یک کلمه لاتین به معنی رنگ آبی و آبی تیره است. آنها اولین قورباغه هایی از اقیانوسیه هستند که نام آنها وارد فرهنگ لغات شده و بعدها به «هایلا کوئرولئا» (Hyla caerulea) تغییر نام دادند و همین نام هم اخیرا به «لیتوریا کوئرولئا» (Litoria caerulea) تغییر یافت. این قورباغه ها را معمولا با نام قورباغه سبز درختی، قورباغه چاق درختی (dumpy tree frog) و قورباغه خندان (smiling frog) نیز که نام های مستعار است میشناسند و همه این نام ها از روی ظاهر این حیوان بر او نهاده شده است.
این قورباغه ها دارای سایز متوسطی هستند که ظاهری چاق و فربه دارند و به طور متوسط تا ۱۰ سانتی متر رشد میکنند که این اندازه در قورباغه های نر، اندکی کمتر است. ماده ها اندکی بزرگتر از نرها هستند و ندرتا به اندازه ۱۴ یا ۱۵ سانتی متر هم میرسند. این قورباغه ها در سن دو سالگی به رشد کامل میرسند و رنگ بدن آنها از سبز تا آبی – سبز، زیتونی و قهوه ای دیده میشود و گاهی اوقات نیز لکه های سفید به صورت پراکنده روی بدن قورباغه قابل مشاهده است. قسمت زیرین بدن معمولا سفید رنگ است یا میتواند به رنگ سفید مایل به قهوه ای یا صورتی باشد. قسمت داخلی ران هم قالبا به رنگ قهوه ای – قرمز است. البته قورباغه های وایتز قابلیت تغییر رنگ بدنشان را نیز دارند که این عمل میتواند به غذا، نوردهی، دما و کیفیت آب داخل محفظه بستگی داشته باشد. گونه های اندونزیایی که مربوط به منطقه «ایریان جایا» (Irian Jaya) هستند نسبت به گونه استرالیایی این قورباغه ها، بیشتر به رنگ آبی هستند و تا حدی چاق تر بوده و حالت رنگی تاثیرگذار تری دارند. قورباغه های وایتز دارای سر پهن، گرد و کوتاهی هستند که پوست غده مانندی (برامدگی supratympanic) آن را احاطه کرده و پرده گوش کاملا آشکار (tympanum) آنها در قسمت بالای آن قرار دارد. این پوست نشان دهنده وزن و نمونه سالم قورباغه است که تقریبا نیمی از قسمت گوش توسط این برامدگی پوشیده شده باشد. قورباغه هایی که کمتر از وزن طبیعی لازم باشند معمولا تمام قسمت گوش آنها قابل رویت خواهد بود و قورباغه هایی که در این قسمت، گوشتالو باشند نشان دهنده وزن مناسب در آنهاست. این قورباغه ها تمایل زیادی به غذا خوردن بیش از حد دارند و به سادگی بر اثر این عادت، چاق شده و در این حالت به سختی حرکت میکنند. در سن کمتر از یک سالگی میتوانید هر روز به این قورباغه ها غذا بدهید و زمانی که به سن بلوغ میرسند این مقدار به به یک روز در میان یا هفته ای ۲ الی ۳ وعده کاهش دهید. این کار باعث میشود که قورباغه هایی فعال تر و با رشد مناسب تر داشته باشید و قورباغه هایتان کمتر چاق به نظر برسند. قورباغه های وایت دارای انگشت ها و پنجه هایی پرده دار هستند که صفحات چسبنده آنها امکان چسبیدن و صعود از دیواره های تراریوم را برای این دوزیستان فراهم میکند. آنها بالا رونده های ماهری هستند که هر تکه مرتفع از شاخه درختان و گیاهان و … میتواند برایشان مفید باشد. پوست بدن قورباغه ها با رشد تدریجی آنها از بدن جدا شده (slough) و در گوشه و کنار تانک یافت میشود. (slime)
محفظه محل زندگی
قورباغه ها درختی وایتز بسیار مقاوم و پر طاقت هستند و برای افراد تازه کار گزینه مناسبی به شمار میروند. برای یک جفت قورباغه وایتز بالغ، باید فضایی حداقل برابر با ۶۰ در ۳۰ با ارتفاع ۳۰ سانتی متر فراهم کنید و چند جفت قورباغه بالغ را میتوانید به سادگی در تانکی با ابعاد ۶۰ در ۵۰ سانتی متر با ارتفاع ۹۰ سانتی متر نگهداری کنید. قورباغه های درختی همانطور که از نامشان پیداست بر روی درخت زیست میکنند و بیشتر زمان خود را با فاصله از سطح زمین میگذرانند بنابراین برای آنها شاخه هایی برای صعود و نشستن فراهم کنید. قورباغه هایی که بزرگتر و یا چاق تر هستند معمولا نسبت به قورباغه های دیگر زمان بیشتری را بر روی سطح تراریوم میگذرانند، بنابراین باید فضای کف بیشتری را به آنها اختصاص دهید. بستر آنها برای قسمت آبی، باید شامل مواد ساده ای مانند فرش مخصوص خزندگان (reptile-carpet)، خزه یا پوست درخت باشد و اگر تمایل به استفاده از بستر پیچیده تری دارید میتوانید از ترکیباتی استفاده کنید که برای محیط نیم آبی – نیم خشکی مناسب باشد. میتوانید فضای بین بخش خشک و قسمت آبی را با جداکننده هایی مانند «سیمان سیلیکون» (silicone rubber cement) از هم جدا کنید. در نیمی از محیط تانک باید آب قرار دهید البته باید تخته سنگ هایی نیز وجود داشته باشند که قورباغه بتواند در صورت نیاز به کمک آنها از آب خارج شود. خصوصا این مورد برای قورباغه های جوان ضرورت بیشتری دارد زیرا آنها توانایی شنا کردن به مدت طولانی را ندارند و به سادگی در آب غرق میشوند. در طرف مقابل برای قسمت خشکی میتوانید از بسترهایی مانند پوست درخت، گیاه، صخره و خزه استفاده کنید که علاوه بر طبیعی بودن، بر زیبایی تراریوم هم خواهد افزود. اگر میخواهید برای تمیز کردن تانک، کارتان ساده تر باشد باید از فیلترهای مخصوص آکواریوم در محیط آبی استفاده کنید که طرز کار ساده ای و قیمت مناسبی دارند.
آب
صرف نظر از شیوه ای که شما برای دکوراسیون تراریوم از آن استفاده میکنید باید همواره آب به صورت یک حوضچه در محفظه فراهم باشد. مجددا تاکید میشود که دقت کنید این حوضچه نباید عمق خیلی زیادی داشته باشد یا باید تکه سنگ هایی را برای بالا رفتن از آنها و فرار از خطر غرق شدن در قسمت آب تراریوم قرار دهید. قورباغه ها معمولا به دنبال آب میگردند و از آبتنی کردن به مدت طولانی لذت میبرند. آبی که استفاده میکنید حتما باید کلرزدایی (de-chlorinated)شده باشد. (ظرفی را از آب پر کنید و آن را ۲۴ الی ۴۸ ساعت رها کنید تا کلر داخل آن تبخیر شود. به جای آن میتوانید از محصولات مخصوص زداینده کلر نیز استفاده کنید که این کار را به سرعت بیشتری انجام میدهند.) قورباغه ها بسیاری از موادی را که در اطرافشان است از طریق پوست خود جذب میکنند و به خصوص کلر میتواند برای آنها بسیار مضر باشد. دست های خود را نیز باید پیش از لمس کردن قورباغه ها کاملا با آب کلرزدایی شده بشویید تا از جذب شدن و در نتیجه ایجاد عفونت در قورباغه، جلوگیری شود. توصیه میشود که بعد از هر تماس تماس دست با خزندگان و دوزیستان حتما دستان خود را به خوبی بشویید. قورباغه های وایتز نیاز به سطح رطوبت بالایی دارند و برای داشتن قورباغه های سالم باید میزان رطوبت را بالای ۵۰ % نگاه دارید. این کار را میتوانید با استفاده از یک ظرف آب بزرگ و روزانه چند بار آبپاشی کردن (آب کلرزدایی شده) داخل محفظه و استفاده از متریال هایی که رطوبت را حفظ میکنند یا دستگاه مرطوب کننده خودکار انجام دهید.
غذادهی
قورباغه های وایتز به سادگی و با میل و اشتیاق از گستره وسیعی از حشرات تغذیه میکنند. قورباغه های جوان تر میتوانند از مگس های میوه (fruit flies)، مگس های بال کج (curly wing flies)، جیرجیرک ها و ملخ های کوچک (crickets and locusts)، و کرم های خوراکی کوچک (mini meal worms) تغذیه کنند. قورباغه های بالغ میتوانند جیرجیرک ها و ملخ ها و کرم های خوراکی بزرگتر و کرم های روغنی (wax worms)، سوسک ها (cockroaches) و دیگر حشراتی که به صورت تجاری فروخته میشوند را نیز بخورند. میتوانید حشراتی را نیز خودتان گرفته و به عنوان غذا به قورباغه بدهید اما باید توجه داشته باشید که آنها را حتما از محلی بگیرید که در آنجا از آفت کش استفاده نشده باشد زیرا منجر به بروز بیماری در قورباغه خواهد شد. تنوع میتواند بهترین حالت برای رژیم غذایی باشد، گرچه بعضی از انواع حشرات ممکن است چندان مورد توجه قورباغه ها قرار نگیرند و یک رژیم غذایی نسبتا ثابت بر پایه جیرجیرک (که چندان گران قیمت نیست) میتواند از نظر تغذیه ای مناسب باشد و خرید آن نیز چندان دشوار نیست. مکمل های ویتامینی نیز باید هفته ای یک بار به رژیم غذایی این حیوانات افزوده شود. استفاده از مکمل های کلسیمی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری متابولیک استخوانی (MBD) هفته ای یک بار باید انجام شود. به بچه قورباغه ها باید به هر اندازه که میخواهند غذا داده شود و به قورباغه های بزرگتر باید اندکی کمتر غذا بدهید. به عنوان مثال ۳ یا ۴ وعده در هفته به آنها جیرجیرک بدهید و در صورتی که قورباغه شما در حال چاق شدن بیش از حد است باید این تعداد را کمتر کنید.
نوردهی
قورباغه های درختی وایتز نیاز به نوردهی خاصی ندارند و گونه ای شب فعال (nocturnal) به شمار میروند. یک لامپ تابشی (incandescent) به منظور اندکی گرمادهی یا زیباتر کردن محیط استفاده کنید گرچه اگر شما دوست دارید که برای چرخه روشنایی و خاموشی قورباغه تان مزاحمتی ایجاد نکنید بهتر است که از نور قرمز مخصوص شب برای محفظه استفاده کنید. گرمادهی اضافی نیز معمولا برای این قورباغه ها یک نیاز اساسی به شمار نمیرود گرچه اگر احساس میکنید که دمای داخل محفظه پایین است میتوانید از یک پد حرارتی مخصوص قسمت زیرین تانک استفاده کنید. بهترین وضعیت دما برای قورباغه های وایتز به این شکل است که دما نباید کمتر از ۲۰ درجه سانتیگراد و یا بیشتر از ۳۰ درجه سانتیگراد باشد.
رابطه جنسی
تعیین جنسیت یک قورباغه وایتز معمولا چندان دشوار نیست اما این کار در خصوص نمونه های بالغ، ساده تر از جوان ترهاست. ماده های بالغ معمولا بزرگتر و تنومندتر از نرها هستند و «برامدگی سوپراتیمپانیک» (supratympanic ridges) و نیز اندازه سر بزرگتری دارند. نرها را میتوان از داشتن پوست و غبغب نرم و شل و همینطور لایه هایی که درون دست آنها قرار دارد (nuptial pads) (که در فصل جفتگیری نمایان میشود) تشخیص داد. همچنین یک قورباغه وایتز نر را میتوانید از روی صدای او نیز تشخیص دهید. هر دو جنس نر و ماده میتوانند صدای قور قور از خود در آورند گرچه ماده ها معمولا این صدا را فقط زمانی که مزاحمتی برای خواب و استراحتشان پیش آید در می آورند. نرها با این صداهای خود در واقع ماده ها را صدا میزنند و غبغب های خود را در این حالت، پر از هوا میکنند. صدای نرها نسبت به ماده ها بلندتر و بم تر است و غالبا در صورتی که بیش از یک نر حاضر باشد پس از تولید اولین صداها توسط یکی از نرها، نرهای دیگر نیز به تبعیت از او شروع به قور قور کردن میکنند و در واقع رقابتی را با یکدیگر آغاز میکنند. حیوان نر و ماده میتوانند در کنار یکدیگر نگهداری شوند اما باید دقت کنید که نباید جفتگیری آنها پیش از اتمام مراحل تکامل خارجی بدن صورت بگیرد. در این خصوص توجه داشته باشید که فقط قورباغه هایی را که اندازه های یکسانی دارند در کنار یکدیگر نگهداری کنید زیرا قورباغه های بزرگتر به کوچکترها به عنوان غذا نگاه میکنند.
خریدن قورباغه وایتز
از ابتدا برای خرید حتما یک قورباغه سالم را انتخاب کنید و به شرایط قورباغه نزد صاحب قبلی یا پرورش دهنده توجه کنید که در محلی پد ازدحام و در کنار جمعیت زیادی از قورباغه های دیگر نباشد. یک قورباغه سالم باید فربه و عاری از هرگونه آسیب بدنی به خصوص در قسمت چشمانش باشد. قورباغه ای که بیمار بوده یا به خوبی از او مراقبت نشده باشد معمولا لاغر، دارای شکم فرورفته و استخوان لگن کاملا برآمده (به شکل کاملا اغراق آمیز) است که نشان دهنده اضطراب یا بیماری است. از خریدن قورباغه هایی که دارای مشکلات چشم، زخم، جراحت، آپسه و آثار عفونت هستند اکیدا خودداری کنید.
قرنطینه کردن
اگر شما هم اکنون یک (یا بیشتر) قورباغه درختی وایتز دارید باید دقت کنید که او را کاملا نسبت به ورود حیوانات دیگر (قورباغه های دیگر) قرنطینه کنید تا از سرایت کردن بیماری به قورباغه تان جلوگیری نمایید. حیوان جدید را در یک تانک ساده قرار دهید (ترجیحا در اتاقی به جز اتاقی که حیوانات خود را نگهداری میکنید) و از حوله های کاغذی به عنوان بستر استفاده کنید و نیز از کمترین میزان تجهیزات و دکوراسیون (فقط در حد نیاز) استفاده کنید و در صورت نیاز، فقط از تجهیزاتی استفاده کنید که بتوانید آنها را به سادگی شسته و یا دور بیندازید. به میزان معمولی به این حیوان غذا داده و او را حداقل به مدت ۱۲ روز به دور از حیوانات دیگر نگهداری کنید. به طور روزانه مدفوع قورباغه را بررسی کنید و آن را برای بررسی بهتر نزد دامپزشک ببرید تا از عدم وجود انگل اطمینان حاصل کنید. قورباغه را به دقت تحت نظر بگیرید و غذا خوردن مناسب، مدفوع کردن به شکل طبیعی و پیشرفت هرگونه زخم یا جراحت در بدن را کاملا در نظر داشته باشید. اگر پس از پایان دوره قرنطینه هیچ اثری از بیماری در قورباغه مشاهده نشد میتوانید با اطمینان خاطر آن را در کنار حیوانات دیگر نگهداری کنید. اگر قورباغه جدید هرگونه نشانه ای از بیماری یا عفونت را بروز داد باید فورا به تانک قرنطینه بازگردانده شده و با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گرفته و تحت نظر دامپزشک قرار گیرد.
بیماری
حتی با وجود اینکه قورباغه های وایتز نسبتا پرطاقت و از نظر سازگاری، قوی هستند اما همانند تمامی موجودات زنده، بیماری ها آنها را به شدت آزاد خواهد داد. این قورباغه ها زمانی که در شرایط مناسب نگهداری شوند معمولا مقاومت خوبی در برابر بیماری ها دارند اما شرایطی که آنها را آزاد میدهد عبارتند از :
زخم ها و جراحات میتوانند آثار سوختگی یا شکستگی استخوان باشند. سوختگی میتواند بر اثر نزدیک بودن (یا اساسا لمس مستقیم) حیوان به تجهیزات گرمادهی رخ دهد. توده های پوستی نیز میتواند بر اثر گیر افتادن در زیر درپوش محفظه یا صخره های سنگین ایجاد شود. برای جلوگیری از چنین حوادثی باید هرگونه وسیله گرمایشی را به دور از دسترس مستقیم قورباغه ها گذاشته و از قرار دادن وسایل سنگینی که میتواند برای قورباغه ها خطرناک باشد اجتناب کنید. هر زخمی که باز باشد در صورت عدم رسیدگی به راحتی عفونت میکند و تبدیل به مشکلی اساسی در سلامت قورباغه خواهد شد گرچه بهتر است قبل از اینکه از هر ماده ضد عفونی (اعم از آنتی بیوتیک یا آنتی سپتیک) استفاده کنید با دامپزشک مشورت کنید زیرا این مواد نیز میتوانند برای قورباغه ها، کشنده محسوب شوند. ضمنا زخم هایی که بر اثر ساییده شدن صورت قورباغه به شیشه تانک (در اثر تلاش برای فرار از محفظه) ایجاد میشوند به شدت این حیوانات را آزار میدهد و نشان دهنده این است که محفظه محل زندگی آنها، فضای کافی را در اختیار آنها قرار نداده است و نیاز به محفظه بزرگتری دارند.
رژیم غذایی تکراری در واقع تغذیه مناسبی برای قورباغه های وایتز به شمار نمیرود و مشکلات نقص تغذیه ای را ایجاد خواهد کرد و میتواند منجر به عدم تناسب نسبت کلسیم به فسفر در رژیم غذایی آنها شود. یک رژیم غذایی متنوع و استفاده هفتگی از مکمل ها میتواند به شما اطمینان دهد که قورباغه تان به میزان کافی از مواد معدنی و ویتامین ها بهره مند شده است.
عفونت های قارچی (که بیشتر در بچه قورباغه های آبزی و قورباغه هایی که هنوز در مرحله دگردیسی هستند رخ میدهد) به شکل التهاب پوستی در یک قسمت خاص قابل تشخیص است. این عفونت های قارچی در صورتی که رسیدگی مناسبی به آنها نشود میتوانند بسیار مهلک باشند اما در شرایطی که به سرعت تشخیص داده شوند به سادگی با استفاده از محلول ها و آنتی بیوتیک ها قابل درمان هستند.
«سرخی پا» (red leg) یکی از عفونت های قارچی شایع در میان قورباغه هاست گرچه اگر قورباغه های درختی وایتز در شرایط مناسبی نگهداری شوند به ندرت به آن دچار میشوند. این مشکل اغلب به شکل ساییدگی پوست و زخم های کوچک علاوه بر سرخ شدن، به خصوص در ناحیه زیرین شکم، ران و علائم دیگر شروع میشود. دمای بالاتر در محفظه، ایزوله کردن و محلول های آنتی بیوتیک میتوانند به خوبی این بیماری را در قورباغه ریشه کن کنند.
به تازگی قورباغه هایی که در شرایط استانداردی نگهداری نشده و در تعداد زیادی هم تحت فرایند واردات و صادرات قرار گرفته اند در اثر بی نظمی و آشفتگی برنامه غذایی نشانه های gastrointestinal بروز داده اند. علائم این بیماری به شکل مدفوع آبکی و شل، کاهش یا از دست دادن اشتها و کاهش وزن است.
در هر موردی از عفونت یا بیماری، قورباغه باید به طور کامل قرنطینه شده و تحت نظر دامپزشک متخصص قرار بگیرد.
مترجم : محمد مسعود کشوری
منبع : herpcenter.com