گربه هاي ماده در حدود 6 تا 7 ماهگي به سن بلوغ مي رسند و در اين سن است که رفتارهاي جنسي از آنها سر مي زند . از اين سن به بعد آنها چندين بار در سال فحل مي شوند که فواصل بين هر فحلي آنها حدود 3 تا 4 هفته است . گربه ها در طي اين دوران (دوران فحلي) به حالت پذيرش جنسي در مي آيند . گربه هاي نر کمي ديرتر (بطور متوسط در 11 ماهگي) به سن بلوغ مي رسند .

در مواقع فحلي ، گربه ماده به گربه نر نزديک مي شود و سپس در مقابل وي خم شده ، صداي ناله مانندي از خود درآورده و بدن خود ، مخصوصا ً مقعد و دستگاه تناسلي اش را مي ليسد و آنگاه روي زمين غلطيده و بدن خود را بوسيله چنگالهايش مي خارد . قبل از آم-يز-ش جن-سي ، گربه هاي نر وضعيت خاصي به خود مي گيرند . به اينصورت که بي حرکت مانده و دهان خود را به مدت چند ثانيه باز نگه مي دارند . در اين موقع گربه ماده نيز پاها را جمع کرده و ستون فقرات وي در اين حالت دچار يک انحناي بسيار زياد به سمت جلو (Lordosis) مي شود سپس در ابتداي شروع عمل ج-ن-سي به محض نزديک شدن گربه نر به گربه ماده ، جنس نر صدايي از خود در مي آورد در اين حين گربه ماده با خم کردن قسمت پشتي بدن خود آماده پذيرش گربه نر مي شود . در ادامه گربه نر بر روي جفت خود پريده ، پوست ناحيه بالاي گردن وي را گرفته و با پنجه هاي قدامي اش گربه ماده را مشت و مال مي دهد و نهايتا ً عمل دخ-ول انجام مي شود . اين وضعيت 1 تا 2 دقيقه ادامه مي يابد و سپس ان-زال صورت مي گيرد .

پس از اتمام آم-يزش ، جنس نر بلافاصله دور مي شود زيرا در غير اينصورت مورد حمله گربه ماده قرار خواهد گرفت . در اين هنگام گربه ماده روي زمين غلطيده ، دهان ، بيني و اطراف صورت خود را به زمين مي مالد و در مواقعي پاها و بدن و دستگاه تناسلي اش را مي ليسد . پس از يکبار عمل جن-س-ي اکثر گربه هاي نر ، ديگر ميلي به تکرار عمل ج-نس-ي ندارند ولي گاهي ديده شده که پس از چندين دقيقه دوباره گربه نر در آم-يز-ش جنس-ي شرکت کرده است .

پس از انجام عمل جن-سي و در صورت سالم بودن گربه ماده و بارور شدن آن ، وي ديگر فحل نخواهد شد و اين خود تأييدي بر موفقيت آميز بودن عمل جنسي و آبستن شدن گربه ماده است . طول مدت آبستني در گربه بطور متوسط 65 روز است و تقريبا ً در هفته سوم آبستني ، سر پستانهاي گربه ماده به رنگ قرمز در مي آيد . در اين زمان وزن آنها ممکن است تا حدود 2 کيلوگرم افزايش يابد . در اين هنگام تغييري در رفتار گربه ماده ديده مي شود که از آن بعنوان رفتار مادري ياد مي شود .

اين رفتار مادري از لحظه اي که بچه گربه در شکم مادر احساس مي شود ، شروع مي شود . گربه ماده با علاقه خاصي از جنين هايش حمايت مي کند . آنها در مراحل اوليه نياز چنداني به مراقبتهاي غذايي و حمايت هاي ديگر ندارند ، با اين حال در هفته هاي آخر که رشد جنين ها سرعت بيشتري به خود مي گيرد اشتهاي مادر افزايش مي يابد . در اين موقع هيچگاه سعي نکنيد غذاهاي پرچرب و غني از کربوهيدرات به حيوان بخورانيد ، زيرا اين مواد غذايي باعث چاق شدن وي گشته و چاقي ، خود مي تواند در عمل زايمان حيوان مشکل ايجاد کند . در مقابل مي توانيد مقدار غذاهاي پروتئيني را افزايش دهيد . اضافه کردن کلسيم و ويتامين به جيره نيز خالي از لطف نخواهد بود .

در طول دوره آبستني ، گربه آبستن را با احتياط حمل و نقل کنيد و هرگز براي لمس جنين هاي داخل رحم ، شکم گربه را فشار ندهيد زيرا اينکار ممکن است آسيب جدي به جنين ها وارد سازد .

حدود دو هفته مانده به زايمان به گربه خود اجازه بيرون رفتن از خانه را ندهيد ، يک جعبه يا کارتن گرم و تميز را بعنوان محل زايمان آن تدارک ديده و بهتر است که آنرا در جاي نسبتا ً تاريکي قرار دهيد . ولي در هر حال چنانچه گربه جاي ديگري را براي زايمان خود ترجيح مي دهد ، جعبه را به همان جا منتقل کنيد .

گربه ماده در موقع زايمان حرکاتي به شکم خود داده و اين عمل وي که از رفتار و محبت مادري اش منشاء مي گيرد عبور جنين را از مجراي رحمي آسان مي سازد . با خروج کيسه آمنيوتيک و پاره شدن آن و ريختن مايع جنيني ، گربه ماده اقدام به ليسيدن بچه هاي مي کند اين باعث تحريک سيستم تنفسي آنها مي شود . سپس گربه با علاقه و دقت خاصي بند ناف بچه گربه ها را قطع کرده و آنها را مي بلعد . چنانچه پس از زايمان ، حيوان دچار تب ، بي قراري و خونريزي شديد از ناحيه واژن شود ، حتمآ با دامپزشک تماس حاصل کنيد . بطور متوسط گربه هاي ماده ، 4 عدد بچه گربه به دنيا مي آورند . به ياد داشته باشيد که در هنگام تولد تا حدود 2 هفتگي توله ها ، چشمان آنها بسته است .

گربه هاي ماده معمولا ً بدون نياز به کمک ، براحتي زايمان کرده و بند ناف بچه گربه ها را نيز بريده و ساير اقدامات ضروري حين زايمان و پس از آن را انجام مي دهند . ولي گاهي اوقات ، بويژه ماده گربه هايي که براي اولين بار زايمان مي کنند ممکن است پرده ه يا غشايي را در محل مورد نظر پاره نکنند و يا اينکه در بريدن بند ناف مشکل داشته باشند . در چنين مواقعي بايد به کمک گربه بشتابيد . در مرحله اول پرده هاي غشايي که دور بچه گربه ها را احاطه کرده ، پاره کرده و دقت داشته باشيد که آنها روي سوراخهاي بيني را نگرفته باشند . سپس با استفاده از يک پارچه نرم و گرم آنها را خشک کنيد .

براي بريدن بند ناف يک قيچي کاملا استريل آماده کرده و ابتدا با استفاده از يک نخ ابريشمي کاملا تميز 2 تا 3 سانتيمتري ابتداي آن (ابتداي جنيني) را محکم گره بزنيد و سپس با قيچي حدود 1 سانتيمتر پايينتر از گره (دورتر از جنين) را بريده و در نهايت بچه گربه ها را درون يک کارتن با جعبه نرم و پاکيزه و گرم قرار دهيد .

گربه ماده پس از زايمان بدقت از بچه هايش مواظبت کرده و به آنها شير مي دهد و حدود 8 هفته پس از زايش محبت مادر به منتهي حد خود مي رسد .

با بزرگتر شدن بچه گربه ها مراقبت و حمايت مادر از آنها کاهش يافته و بجاي شير دادن به بچه ها در کنار آنها نشسته و ناظر حرکاتشان شده (در حدود 6 هفتگي) و قسمتي از غذاي خود را به آنها مي دهد . از همين موقع شما مي توانيد به تربيت بچه گربه ها اقدام کنيد .

چنانچه به هر دليل بچه گربه ها مادر خود را از دست بدهند ، به تنهايي قادر به ادامه زندگي نيستند . بهترين راه براي مواظبت و نگهداري از اين بچه گربه ها اين است که آنها را پيش گربه ديگري که به تازگي زايمان کرده بگذاريد تا وي آنها را شير دهد . در غير اينصورت بايد خودتان با استفاده از شير گاو آنها را تغذيه کنيد . البته شير گاو براي تغذيه بچه گربه ها چندان غني نيست . توجه داشته باشيد که هيچگاه شير را به زور به توله ها نخورانيد و احتياط کنيد که آن به درون ناي بچه گربه ها نرود .



جلوگيري از آبستني

ساليانه تعداد زيادي از گربه هاي اهلي که ناخواسته به دنيا مي آيند ، معدوم مي شوند . براي جلوگيري از اين مسئله بايد گربه ها را عقيم کرد . گربه هاي ماده را به روش جراحي و با خارج ساختن رحم و تخمدانهايش عقيم مي کنند و در مورد گربه هاي نر نيز با در آوردن بيضه ها آنها را اخته مي کنند . رفتار جنسي گربه هاي ماده پس از 24 ساعت از عقيم ساختن آنها بطور کامل از بين خواهد رفت . معمولا ً بهترين سن براي عقيم کردن ماده گربه ها بين 4 تا 6 ماهگي است . اين عمل علاوه بر اينکه جلوي تولد بچه گربه هايي که به احتمال زياد در آينده بدليل نداشتن صاحب و محلي براي زندگي تبديل به گربه هاي ولگرد خواهند شد مي گيرد ، به سلامتي ماده گربه ها نيز کمک شاياني مي کند . چرا که بسياري از گربه هايي که عقيم نمي شوند ، به عفونت رحم و کيست هاي تخمداني ، مبتلا مي شوند . گربه هاي نري که اخته نشده اند با پاشيدن ادرار و تعيين قلمرو ، محيط را آلوده مي کنند ولي در گربه هاي اخته شده چنين رفتاري مشاهده نمي شود