سال‌های اخر دهه 70 بود که سر و کله برندهای خارجی با قیمتهای سرسام‌آور در بازار ایران پیدا شد.
مارک‌ها و لباس‌های روز با آخرین مدل، هیجانی وصف‌ناپذیر در میان متقاضیان ایجاد کرده بود به گونه‌ای که برخی‌ها هم که وضعیت مالی مناسبی نداشتند برای خرید لباس‌های با مارک اصل به هر دری می‌زدند و حاضر بودند به خاطر پوشیدن آنها، از دیگران قرض هم بگیرند. هیجان‌های اولیه حضور برندهای خارجی در بازار پوشاک ایران، سود سرشاری را نصیب آنها کرد به گونه‌ای که اکثر آنها به فکر زیاد کردن تعداد شعب خود افتادند. اما با روی کار آمدن دولت نهم و جنجالهایی که بر سر برندBenetton بوجود آمد، برندهای خارجی حداکثر سعی خود را کردند تا همان مغازههایی که دایر هستند را حفظ کنند.
البته برخی از این برندها هیچ نمایندگی در ایران ندارند و تنها از طریق قاچاق اجناس آنها وارد گمرکات ایران می‌شود. حتی به جرات می‌توان گفت تنها شرکت‌هایی از بحران اقتصادی دنیا جان سالم به در بردند که بازارهای پرمشتری خاورمیانه و آسیای شرق سرمایه‌گذاری کردند زیرا مردم‌های کشورهای جهان سوم و درحال توسعه به شدت در زمینه پوشاک و البسه خرج می‌کنند. به گونه‌ای که در حال حاضر برندهای خارجی در کشورهای صنعتی و آمریکایی در حال دادن ضرر و زیان هستند اما سود حاصل از فروش محصولاتشان در خاورمیانه آنها را سرپا نگه داشته است.
البته کشورهای شرق آسیا علاوه بر بازار پرسود و رو به رشدش، توانسته به نیاز این برندها برای تولید ارزان قیمت کمک کند و به همین دلیل است که بیش از نیمی از تولیدات این برندها در چین رقم می‌خورد و صاحبان سرمایه در تلاش هستند تا باقی مانده خط تولیداشان را به چین منتقل کنند اما متاسفانه ایران همانند کشورها، تنها به عنوان مصرف کننده، توانسته جایگاه مناسبی رابرای فروشندگان لباس پیدا کند. شاید بتوان پاساژ اسکان در خیابان ولیعصر را به عوان پایگاه مناسبی برای بررسی برندهای خارجی مطرح کرد. البته پاساژهای میلاد نور،هایپر استار هم در این میان توانسته اند شعب مختلفی از برندهای گوناگون افتتاح کنند که هر کسی جرات ورود به آن را ندارد زیرا قیمتهای آن به حدی سرسام‌آور است که خریداران معمولی ترجیح می‌دهند که تنها به نگاه حسرت‌آمیز به این محصولات این برندها از پشت ویترین اکتفا کنند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت‌هایی که در مغازه یا نمایندگی برندهای لباس اعلام می‌شود با انچه که در سایت به عنوان قیمتی که یک نماینده باید به فروش برساند کاملا متفاوت است و این تفاوت در برخی موارد از 100درصد هم تجاوز میکند. در زیر به بررسی تاریخچه حضور چندین برند در ایران می‌پردازیم و قیمتهای نمایندگی‌هایشان را با آنچه که در سایت اعلام کرده را مقایسه کردیم که نتایج جالب و خواندنی بدست آمده است.
بنتون BENETTON
این برند ایتالیایی در سال 1965 توسط اعضای خانواده بنتون تاسیس شد. درحال‌حاضر این شرکت در بیش از 120 کشور نزدیک 7 هزار مرکز فروش احداث کرده است. وزارت امور خارجه دولت اصلاحات به منظور ارتقا روابط بین ایتالیا و ایران، برند بنتون را در سال‌های ابتدایی این دولت برای ادامه فعالیت به ایران دعوت کرد. نتیجه این حضور برای بنتون بسیار پر بار بود زیرا درحال‌حاضر 6شعبه در تهران و شعباتی دیگر در شهرهای همدان، مشهد، قزوین، اصفهان، یزد، کرمان دارد. با روی کار آمدن دولت احمد نژاد، فعالیت‌های بسیاری برعلیه این برند در میان سیاسیون و حتی نمایندگان مجلس صورت گرفت.
ماجرا از زمانی آغاز شد که قالیباف شهرداری تهران از مدیریت این شرکت به منظور افتتاح شعبه جدیدش و انجام سرمایه‌گذاری‌های دیگر به تهران دعوت کرد. روزنامه ایران و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تبلیغات گسترده‌ای را مبنی بر اسرائیلی بودن آقای بنتون و مصحولات این شرکت آغاز کردند و لباس‌های زنانه آن را دلیل بی حجابی‌های اخیر شهر تهران ذکر کردند. تیتر «صهیونیست‌های میلیارد در کشورمان چه میکند؟ » در روزنامه ایران تاثیر زیادی در لغو سفر آقای بنتون به ایران داشت. حتی کار به پخش اعلامیه‌هایی در نماز جمعه و مصاحبه حداد عادل رئیس مجلس وقت در زمینه برخورد با این برند ایتالیایی شکل گرفت. البته سخنگوی شرکت بنتون، ادعای مقامات ایران را درباره یهودی و اسرائیلی بودن آقای بنتون رد و به کاتولیک بودن ایشان تاکید کردند.
از همان زمان بود که نمایندگان وقت مجلس هفتم موضوع ممنوع فعالیت برندهای خارجی را در ایران مطرح کردند که با واکنش منفی روزنامه‌ها و جامعه مواجه شد و این واکنش منجر شد تا این موضوع حالت اجرایی پیدا کند و به همان راهروهای مجلس ختم شود. اما انگ اسرائیلی بودن این برند با گذشت سه سال از این ماجرا هنوز پاک نشده و برخی پیش‌بینی می‌کنند که آتش‌سوزی یکی از شعب بنتون که با آغاز تهاجم اسرائیل به نوار غزه همزمان بود، به‌دلیل همین شایعات اسرائیلی بودن این برند است. یک روز بعد از این ماجرا نیروی انتظامی تمامی شعب این شرکت را در تهران به‌دلیل وابسته بودن به صهیونیسم پلمپ کرد که پس از پایان جنگ غزه این فروشگاهها دوباره توانستند به بازار پرسود ایران بازگردند. اما هیچ کدام از این عوامل سبب نشد تا طرفداران این برند ایتالیایی در مغازهها و شعب بنتون، به خرید آخرین محصولات این شرکت روی نیاورند.
بنتون که اکثر محصولات خود را در چین تولید میکند و در این میان چندین کارخانه هم در ایتالیا باقی مانده که تعداد کمی از این تولیدات کارخانه ایتالیایی به بازار ایران راه پیدا میکند و چینی‌ها بازهم نشان می‌دهند که در محصولات برند دار هم می‌توانند حضور چشمگیری داشته باشند. همین تفاوت در محل تولید نیز باعث ایجاد یک تفاوت غیرقانونی در قیمت شده است. به گونه‌ای که لباس و کفش‌هایی که در چین تولید می‌شود به طور میانگین 30 هزار تومان پایین‌تر از محصولات ایتالیایی به فروش می‌رسد. با اینکه هیچ تفاوتی بین لباس‌های تولید شده در چین و ایتالیا وجود ندارد. و حتی سایت بنتون به شدت تاکید میکند که هیچ تفاوتی بین محصولات چینی و ایتالیایی از نظر کیفیت و قیمت وجود ندارد اما آنچه که در بازار ایران می‌گذرد با خبرهای سایت کاملا متفاوت است. به عنوان مثال کتانی‌های معمولی را می‌توان با قیمتهای میان 33 تا 80 دلار در سایت بنتون پیدا کرد اما همین کفشهای معمولی با شماره سریال یکسان از 110 هزار تومان شروع می‌شود و تا 220 هزار تومان هم قیمت‌ها به‌صورت نجومی بالا می‌رود.
البته کفش‌هایی که تکنولوژی و مواد متفاوت‌تری به کار رفته باشد را می‌توان با قیمت 300 یا حتی 400 هزار تومان پیدا کرد در حالی که همان کفش در سایت بنتون برای فروش در ایران بین 200 دلار یا 250 دلار قیمت می‌خورد. این افزایش چندین درصدی در حالی صورت می‌گیرد که هیچ گونه نظارتی بر روی عملکرد این نمایندگی‌ها وجود ندارد و آنچه که در بازار ایران می‌گذارد با قیمت‌گذاری خود بنتون کاملا متفاوت است. تفاوتی که خریداران این محصولات باید جبران کنند. البته این تفاوت در سایر محصولات نیز ادامه پیدا میکند. مثلا یک بلوز بنتون با تفاوت قیمتی 30 هزار تومانی با رقمهای اعلام شده در سایت برای فروش در بازار ایران، در نمایندگی‌ها اتیک می‌خورد. اما این تفاوت قیمتی در بخش پیراهن‌های ورزشی کمتر دیده می‌شود. در بخش لباس زنان، بحث به شکل متفاوت‌تری می‌گذرد زیرا به خاطر محدودیت‌هایی که از لحاظ قانونی برای ورود لباس زنان وجود دارد، این نمایندگی‌ها تنها اجازه دارند برخی از محصولات محدود این برندها را وارد ایران کنند که آن هم با نظارت شدید اتحادیه پوشاک و اماکن صورت می‌گیرد. اما در بخش لباس مردانه بحث به شکل دیگری پیگیری می‌شود و در این بخش هم داستان قسمت‌های کفش تکرار می‌شود و تفاوت قیمتی رقمهای موجود در سایت با آنچه که در نمایندگی‌ها به فروش می‌رسد خیلی‌ها را از خرید این محصولات پشیمان میکند. پیراهن مردانه در پاساژ اسکان بین 70 تا 150 هزار تومان قیمت می‌خورد که همان شماره سریال در سایت با قیمت 40 دلار به فروش می‌رسد که تا 80 دلار نیز ارتقا پیدا میکند.
آدیداس ADIDAS
آدیداس یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید کننده وسائل ورزشی در دنیا است که چندین شرکت برند دیگر همچون ریبوک، تیلور مید و مکس فلی را در زیر مجموعه خود قرار داده است. این شرکت دومین تولید کننده لباس‌های ورزشی در جهان است که در آمد آن در سال 2009 بیش از 10 میلیارد یورو بود و بیش از 40 هزار کارمند در این شرکت بزرگ مشغول به فعالیت هستند. این برند خارجی همانند بنتون چندین نمایندگی در ایران دارد که زیر مجموعه شرکت ادیب اسپرت کار می‌کنند. وجود فروشگاههای این برند در خیابان شریعتی، آپادانا، جردن، ونک و فروشگاههایی همچون‌هایپراستار، میلاد نور و الماس ایران به چشم می‌خورد و همچنین در مشهد، مازندارن، آمل، شهسوار، نور، کرج، اصفهان و تبریز هم می‌توان سراغ محصولات این برند را گرفت. البته پیدا کردن محصولات آدیداس با برند Reebok کار ساده‌ای است اما این تفاوت تاثیر زیادی از لحاظ قیمت روی محصولات گذاشته است.
آدیداس هم همانند برندهای دیگر برای نمایندگی‌هایش قیمتهای متفاوتی را عرضه کرده که با مراجعه به سایت این شرکت می‌توان به این مساله پی برد. این شرکت هم همانند سایر شرکتها برای محصولات خود شماره سریال در نظر گرفته که با مراجعه به سایت آدیداس می‌توان از قیمت واقعی محصولات این برند در ایران پی برد. اما نمایندگی‌های آدیداس همچون بنتون به‌دلیل نبود نظارت قوی در زمینه قیمت، محصولاتشان را باچندین برابر قیمت به فروش میر سانند. مثلا اگر به سایت آدیداس نگاهی بیندازید، جوراب‌های این شرکت با نرخ 8 یا 9 دلار حداکثر به فروش می‌رسد اما در ویترین‌هایپراستار، جوراب با مارک آدیداس به قیمت 40 هزار تومان هم می‌توان پیدا کرد. این وضعیت در زمینه کلاههای پشمی نیز ادامه پیدا میکند. البته آنچه که برند آدیداس را در ایران به سرزبان‌ها انداخته کفشهای آن است که زیر 110 هزار تومان نمی‌توان در نمایندگی‌های این برند پیدا کرد در صورتی که همان شماره سریال برای فروش در ایران با 40 هزار یا در برخی مواقع 80 هزار تومان پایین‌تر قیمت‌گذاری شده است. لباس‌های ورزشی با اسامی ورزشکاران مشهور نیز 30 هزار تومان تفاوت قیمتی دارد که میانگین قیمت در فروشگاههای ایران 50 هزار تومان است. البته ناگفته نماند که برندهای فعال در ایران، به میزان حیرت‌آوری سعی در گران فروشی در زمینه کفش و کتانی هستند.
دولچه و گابانا D & G
D&G یکی از برندهای مشهور در زمینه مد و طراحی لباس‌های روز است که محل اصلی آن در ایتالیا است. آنچه که سایت این شرکت نشان می دهد هیچ نمایندگی از این برند در ایران وجود ندارد اما محصولاتش در به وفور در بازار ایران دیده می‌شود. حتی در بازار ایران برای برچسب زدن بر روی محصولات معمولا از این برند استفاده می‌کنند و حتی کمربندهای بسیاری در بازار با مارک D &G به فروش می‌رسد. حجم معاملات این برند در سال گذشته به 750 میلیون یورو رسیده است که برای برند لباس یک موفقیت بزرگ محسوب می‌شود. نبود نمایندگی رسمی در بازار ایران باعث نشده تا این برند به بازار ایران راه پیدا نکند. اما همین نبود نمایندگی باعث شده تا محصولات این شرکت با قیمتهای سرسام آور‌تری به فروش رود.
این تفاوت قیمتی زمانی آشکار می‌شود که با قیمتهای تهران را با نمایندگی آنها در دبی مقایسه کنیم. البته این را نباید فراموش کرد که مارک D & G اصولا یکی از برندهای گران قیمت محسوب می‌شود که کیف‌ها و لباس‌های زنانه آن به خصوص لباس‌های شب و مهمانی اش با قیمتهای سرسام‌آوری به فروش می‌رسد. حتی این شرکت برای لباس‌های گران قیمت خود بخش جداگانه‌ای را تهیه کرده است. در قسمت لباس‌های معمولی هم می‌توان به تفاوت قیمتی بین این برند و سایر برندهای خارجی پی برد. به عنوان مثال کیف‌های چرم زنانه این برند از 70 دلار قیمت می‌خورد تا 500 دلار هم می‌رسد. البته در تهران قیمت‌ها 100 برابر نمایندگی این برند متفاوت است. همان کیف 70 دلاری در بازار ایران به قیمت 150 هزار تومان به فروش می‌رسد. یا لباس‌های شبانه اش از 250 دلار شروع می‌شود و به قیمتهای بالاتر از 10 هزار دلار هم می‌رسد. البته این قیمت‌ها درباره بخش معمولی است. در زمینه بخش کالاهای لوکس می‌توان گفت که هیچ محدودیت قیمتی وجود ندارد. در زمینه لباس مردان و شلوار لی نیز وضعیت به گونه‌ای متفاوتی می‌گذرد. شلوار لی معمولی این برند از 70 دلار آغاز می‌شود که همان شلوار در بازا ایران حداقل 150 هزار تومان قیمت می‌خورد.
پوما PUMA
پوما یکی از برندهای مطرح در زمینه کفش و پوشاک ورزشی محسوب می‌شود. این شرکت آلمانی توسط آدولف داسلر - بنیانگذار آدیداس و بردارش به ثبت رسید. از همان ابتدا این شرکت کفشهای ورزشی راحت و سبک و نه چندان گران نسبت به کفشهای دیگر مانند آدیداس را ارایه کرد که اتفاقا طرفداران زیادی را پیدا کرد. درحال‌حاضر این برند مشهور ورزشی در 80 کشور دنیا نمایندگی رسمی دارد و در سال نزدیک یک و نیم میلیون یورو سود دارد. در اکثر موارد این کمپانی به عنوان حامی تیم‌های ملی و بازیگران یک بازی انتخاب می‌شود. پوما که یکی از برندهای زیرمجموعه آدیداس است، برای خود نمایندگی جداگانه‌ای افتتاح نکرده اما محصولات این برند را می‌توان به راحتی در بازار منیریه یا حتی در نمایندگی‌های آدیداس در تهران پیدا کرد.
نکته قابل توجه این برند نسبت به سایر برندهای خارجی این است که محصولات آن در همه جای دنیا به کیفیت و قیمت مناسب عرضه می‌شود به گونه‌ای که تمام اقشار یک جامعه می‌توانند محصولات این برند را خرید کنند اما بازهم ایران در این زمینه مستثی است. زیرا کفشی که سایت پوما 30 دلار قیمت خورده در بازار ایران به قیمت 90 هزار تومان به فروش می‌رسد. یا حتی کلاههای ورزشی که 20 دلار درایران باید به فروش برسد اتیک 60 هزار تومانی برآنها نصب می‌شود. متاسفانه وضعیت آشفته و عدم نظارت برخی ارگانهای مسول باعث شده تا محصولات این برندها با هر قیمتی به فروش برسد.