۳۰ سال از زمانی که شرکت زیراکس اولین موس تجاری دنیا را رونمایی کرد می گذرد. شاید اغراق نباشد که بگوییم موس طلیعه دار عصر جدیدی در دنیای کامپیوترهای شخصی بوده است. کاربرانی با کمترین دانش می توانند تنها از روی شکل ها و با کلیک کردن، کار با کامپیوتر را تجربه کنند.
در ادامه این مطلب به بررسی تاریخچه موس ها از توپ های بولینگ قدیمی تا کنترلرهای ذهنی آینده می پردازیم.
۱. اولین گوی غلطان (trackball):
اولین وسیله ورود اطلاعات به کامپیوتر که توسط حرکات دست کنترل می شد و مکان نما را جابجا می کرد، در سال ۱۹۵۲ توسط نیروی دریایی سلطنتی کانادا اختراع شد. این ابزار در حقیقت یک توپ بولینگ فایو-پین کانادایی بود که بر روی یک سخت افزار ویژه سوار شده بود. این سخت افزار می توانست جهت چرخش توپ بولینگ را تشخیص داده و این اطلاعات را به حرکات روی صفحه کامپیوتر تبدیل کند. از آنجا که این اختراع متعلق به یک پروژه کاملا سری نظامی بوده، بنابرین حق امتیاز آن هیچ گاه ثبت نشده است.
۲. اولین موس:
اولین قطعه سخت افزاری که ما آن را به عنوان جد موس های مدرن امروزی می شناسیم، در سال ۱۹۶۳ توسط داگلاس اینگلبارت آمریکایی تولید شد. این ابزار برای ثبت حرکات در دو جهت، از دو چرخ قائم استفاده می کرد و می توانستید آن را مانند موس های امروزی در دست تان بگیرید.
۳. اولین موس با گوی غلطان:
این گجت محصول سال ۱۹۶۸ شرکت Telefunken Rollkugel آلمان است. این موس در زیر خود یک گوی غلطان کوچک داشت و تنها یک دکمه برای کلیک بر روی آن پیش بینی شده بود. کاربرد آن هم برای رسم تصاویر گرافیکی وکتور بود.
۴. اولین موس نوری:
موس های با قطعات متحرک مکانیکی مقداری غیر قابل اعتماد و ناپایدار بودند. زیراکس در اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی، برای بهبود کارایی، در مقابل موس های گوی غلطان، اولین موس نوری را با نام Alto معرفی کرد. این موس از ال ای دی و سنسورهای نوری برای ثبت حرکات استفاده می کرد. اما این موس برای کارکرد صحیح، به پد ویژه ای نیاز داشت که به شکل خاصی مدرج شده بود.
۵. اولین موس تجاری:
در سال ۱۹۸۱ شرکت زیراکس موس Alto را به عنوان کنترلر در سیستم های ۸۰۱۰ تولیدی اش به کار برد. در واقع آلتو اولین موسی است که به صورت تجاری به بازار عرضه شده است. جالب اینکه هر سیستم ۸۰۱۰ بیش از ۷۵۰۰۰ دلار قیمت داشت!
۶. اولین موس خانگی:
اپل در سال ۱۹۸۳ برای ساخت موس کامپیوترهای اپل لیزا، تصمیم گرفت که به سراغ تکنولوژی گوی غلطان برود. این کامپیوتر اپل با قیمت ۱۰۰۰۰ دلار به بازار عرضه شد. موس لیزا تنها یک دکمه داشت و گوی غلطان درون آن فولادی بود. جالب اینکه اپل ۲۰ سال بعد از لیزا، دوباره سراغ موس های یک کلیدی آمده است!
۷. اولین موس بیسیم:
لاجیتک در سال ۱۹۸۴ اولین موس بیسیم اش را که با امواج مادون قرمز کار می کرد، ابداع نمود. اما این موس حتما باید در دامنه دید دریافت کننده می بود تا بتواند کار کند. بعد از آن همین شرکت در سال ۱۹۹۱ اولین موس بیسیم با امواج رادیویی را به بازار عرضه کرد که نیازی به حضور در دامنه دید گیرنده نداشت.
۸. اولین موس لیزری:
اولین موس لیزری برای کاربران عادی را هم لاجیتک در سال ۲۰۰۴ با نام MX1000 به بازار عرضه کرد. تا قبل از این موس های نوری برای روشن کردن سطح و ثبت حرکات از LEDها استفاده می کردند. اما استفاده از لیزر به موس ها اجازه داد تا روی سطوح بسیار متفاوتی کارایی و دقت کافی را داشته باشند.
۹. موس ژیروسکوپ:
موس های Air دیگر محدودیت دامنه حرکت دو بعدی موس را به سخره گرفته اند. با کج کردن موس به اطراف، می توانید به راحتی مکان نما را حرکت دهید. MX Air لاجیتک چنان جذاب است که در لیست بهترین موس های همه دوران ها، در رده ششم ایستاده است.
۱۰. موس لمسی
موس تا به حال تنها به عنوان یک ابزار ورود اطلاعات به کار می رفت، اما حالا دیگر می تواند عکس العمل هم نشان دهد. Novint Falcon در سه بازویش از موتورهایی بهره می برد که دست تان را در اطراف حرکت می دهد و باعث می شود شما اشیاء روی صفحه کامپیوتر را احساس کنید!
۱۱. موس سه بعدی:
موس های عادی تنها در دو جهت حرکت می کنند، اما ما در جهانی بیش از دو بعد زندگی می کنیم. پس به موس هایی نیاز داریم که امکان انجام کارها به شیوه متفاوتی را داشته باشند. این نمونه اولیه ویژه، که توسط Axsotic تولید شده، به شما امکان حرکت و چرخش در سه بعد را می دهد. فکر می کنید گشت و گذار در گوگل ارث سه بعدی با این موس چگونه است؟!
۱۲. موس Hands-Free :
اینجا همه داستان درباره تبدیل حرکات فیزیکی بدن به جابجایی روی صفحه نمایش است. کم کم به سمتی می رویم که دیگر به وجود سخت افزاری موس هم نیازی نداشته باشیم. البته کینکت مایکروسافت اولین تجربه عملی در این زمینه است. مثلا لپ تاپ هایی خواهد آمد که با این تکنولوژی، حرکات ما را ثبت کرده و برای کنترل سیستم عامل و برنامه ها از آن استفاده می کنند.
۱۳. موس ذهنی:
سخت افزار؟ حرکت؟ مساله را اینقدر سخت و پیچیده نکنید. آینده موس ها، کنترل مکان نما فقط و فقط با مغز است. البته هنوز هدست هایی که قابلیت خواندن امواج مغزی را دارند در مراحل تجربی اولیه قرار دارند. اما تا وقوع تغییری به بزرگی اختراع اولین موس راه زیادی باقی نمانده است.