.

چه چیز باعث می‌شود بگوییم صورتی زیبا است؟ چه چیز باعث می‌شود همه دوست داشته باشند با کسانی باشند که چهره‌های زیبا دارند؟ در سال‌های اخیر، دانشمندان به تئوری تکامل برگشته‌ اند تا کمکمان کنند درک کنیم چرا بعضی چهره‌ ها به نظر جذاب‌تر از بقیه می‌رسند.

براساس رویکرد تکامل، جذابیت افراد مستقیماً با ارزش آنها بعنوان همسر مرتبط است. یک همسر با ارزش کسی است که قدرت باروری شما را به بهترین نحو تقویت کند. وقتی به گذشته تکاملی نژاد انسان برگردیم، کسی که نشانه ‌های ارزش یک همسر احتمالی را متوجه شده باشد و عمداً یک همسر باارزش انتخاب کرده باشد، بچه‌های بیشتری از او تولید می‌کند. این بچه‌ها هم ژن‌های زیبایی و جذابی را به ارث می‌برند.

درنتیجه توجه به جذابیت ظاهری بخشی از طرح تکاملی ماست.

این تحلیل علمی در این واقعیت که مجلات و برنامه‌های تلویزیونی پُر از افراد جذاب است، منعکس می‌شود. مشخص است که هم زنان و هم مردان شدیداً به ظاهر همسرشان اهمیت می‌دهند.

این مسئله در دنیای حیوانات هم صدق می‌کند. انواع مختلف گونه‌های حیوانات بر عوامل خارجی برای جذب همسر مثل سایز، شکل و رنگ پَر، پوست و موی بدن تکیه دارد. چرا تکامل این ویژگی‌های خاص را تشدید کرده است؟ انواع مکانیزم‌های مختلف می‌توانند در این زمینه دخیل باشند. مشخص‌ترین آن این است که جذابیت با کیفیت ژن فرد در ارتباط است.

رابطه تستوسترون

یک رابطه بین "ژن خوب" و جذابیت، شکل چهره مردانه است.

همه ما می‌توانیم تفاوت بین یک زن و مرد بالغ را تشخیص دهیم و محققان دلایل آن را پیدا کرده‌اند. دخترها و پسرها شکل صورت تقریباً مشابهی دارند. در دوران بلوغ، هورمون‌ها برای زنانه کردن یا مردانه کردن آنها و ایجاد ویژگی‌های متمایز از زنان و مردان بالغ روی صورتشان کار می‌کند. تستوسترون رشد برخی خصوصیات خاص چهره را افزایش می‌دهد—مثل فک و گونه‌ها. به همین دلیل صورت پسرها بیشتر از پسرها رشد می‌کند. صورت‌های زنانه تقریباً بچگانه باقی می‌مانند. سطح بالای استروژن در دختران در حال رشد از رشد استخوان صورت جلوگیری می‌کند و موجب افزایش ضخامت لب‌ها و انباشتگی چربی در گونه‌ها می‌شود.

از دیدگاه تئوریک، مردانی که صورتی مردانه دارند جذاب‌تر هستند زیرا برای ایجاد این خصوصیات هزینه تکاملی شده است. دلیل آن به سطح تستوسترون مربوط به شکل صورت خیلی مردانه برمی‌گردد. تستوسترون تاثیر سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد و به همین ترتیب افراد سالم که سیستم ایمنی قوی دارند می‌توانند تولید هورمون‌های لازم برای تولید ویژگی‌های مردانه را تامین کنند.

کیفیت سیستم ایمنی بدن ما به ژن ما مرتبط است. بنابراین یک صورت مردانه جذاب، قوی بودن سیستم ایمنی را نشان می‌دهد.

صورت مردانه درمقابل صورت بچگانه (baby-face)

بعنوان مثال، تحقیقات نشان می‌دهند که نوجوانان پسر با خصوصیات صورت غالب، در سنین پایین‌تری رابطه ‌جنسی را شروع می‌کنند تا آنهایی که خصوصیات چهره غالب ندارند. در برخی مواقع، غلبه چهره می‌تواند موفقیت کاری را پیشبینی کند. مثلاً محققان دریافته‌اند که سلطه چهره فارغ ‌التحصیلان آکادمی نظامی با نمره پایانی آنها در اتمام کار رابطه دارد. افزایش تستوسترون تاثیرات منفی هم دارد. مردان متاهل که سطح تستوسترون بالایی دارند معمولاً بیشتر دچار روابط مشکل‌دار زناشویی و مرتکب خیانت می‌شوند.

در سوی دیگر صورت‌های زنانه یا بچگانه قرار دارند که در آنهاچانه کوچک‌تر، ابروها بالاتر و چشم‌ها بزرگتر هستند. هم زنان و هم مردانی که صورت بچگانه دارند گرم‌تر، صادق‌تر و جدی‌تر به نظر می‌رسند اما ساده‌تر و از نظر فیزیکی ضعیف‌تر هستند. در تحقیقات دادگاهی مشخص شده است که این افراد کمتر به جرم و جنایت ارتکاب می‌ورزند و درصورت وجود جرم کیفری که برایشان در نظر گرفته می‌شود سبک‌تر است. هر دو اینها بخاطر تاثیر سادگی و صداقت این افراد است.

به نظر می‌رسد این الگوها واقعیت را منعکس می‌کنن. محققان دریافته‌اند که هرچه مردی صورت بچگانه‌تری داشته باشد، خود را گرم‌تر و نزدیک‌شدنی‌تر می‌انگارد و خشونت کمتری دارد. در آزمایشات دیگر، کسانیکه چهره‌شان کمتر صادق به نظر می‌رسید، بیشتر برای آزمایشاتی که آنها را درگیر فریب می‌کرد داوطلب می‌شدند تا آنهایی که صورتشان صادق به نظر می‌رسید.

چهره ‌خوانی

یک تحقیق که در دانشگاه سنت اندروز انجام گرفت نشان داد که ژاپنی‌ها و انگلیسی‌ها برای مردان چهره ‌های زنانه ‌تر را ترجیح می‌دهند تا صورت‌های مردانه.

این یافته احتمالاً نشانگر این واقعیت است که افراد شخصیت‌های مختلف را از شکل چهره فرد می‌خوانند.

آنها شکل زنانه صورت برای مردها را با خصوصیات مثبتی مثل صداقت، گرمی و همکاری مرتبط می‌بینند. برعکس ویژگی‌هایی مثل سلطه با شکل چهره مردانه ‌تر مرتبط است.

شخصیت همسر احتمالی عامل مهمی در موفقیت باروری به حساب می‌آید، ازاینرو جای تعجب نیست که شخصیتی که افراد از صورت دیگران می‌خوانند بر درک آنها از جذابیت آن چهره تاثیر بگذارد. زنانگی در صورت‌های مردان می‌تواند جذاب باشد زیرا با خصوصیات شخصیتی مثبت مرتبط است.

اما مسئله به این سادگی‌ها هم نیست. تحقیقات دیگر نشان داده است که افراد مردانگی و سلطه را در صورت‌های مردان جذاب می‌بینند. یافته‌های متناقض نشاندهنده مزایا و معایب صورت‌های زنانه یا مردانه است. همسری که سطح تستوسترون بالایی دارد، ژن ایمنی بسیار خوبی دارد اما چنین همسری ویژگی‌های شخصیتی منفی دارد و احتمال تنها گذاشتن زنی که او را انتخاب می‌کند بسیار بالاتر است.

یک راه ‌حل برای این تناقض می‌تواند این باشد که صورت‌های مردانه خیلی جذاب دارای ترکیبی از هم خصوصیات زنانه و هم مردانه است. جذاب ‌ترین صورت‌ها نشان دهنده یک همسر سلطه‌گر و درعین حال کمک‌رسان است.

مردان مردانه و روابط کوتاه‌مدت

همه ما می‌دانیم که طول مدت روابط کاملاً متفاوت است: بعضی از روابط مدت زمان درازی طول می‌کشند درحالیکه بعضی از آنها شاید حتی بیشتر از یک شب هم به طول نینجامند. اینکه یک رابطه چه مدت طول بکشد بر انتخاب هر دو فرد درگیر در آن بستگی دارد و می‌تواند در شکل صورت‌های دو طرف هم منعکس شود.

مردانی که صورت‌های مردانه دارند غالباً پدر خوبی به شما نمی‌روند اما ژن‌های بسیار باکیفیتی دارند، به این دلیل ممکن است روابط بد طولانی‌ مدتی برقرار کنند که در کوتاه‌ مدت جذاب هستند. برعکس، مردانی که صورت‌های زنانه با بچگانه دارند پدران بهتری هستند و همکاری بیشتری با همسر خود دارند، به این دلبل در روابط طولانی ‌مدت همسرانی جذاب دیده می‌شوند.

اخیرا این ایده در تحقیقی که بر روی تلویزیون بریتانیا انجام گرفت آزمایش شد. این تحقیق روی بیش از 18،000 شرکت‌کننده کار کرد. در این تحقیق، تصاویری از مردانی با چهره‌های مردانه و مردانی با چهره‌های زنانه، همراه با دو آگهی قرارملاقات داده شد. شرکت‌ کننده باید هر تصویر چهره را با یکی از آگهی‌ها مرتبط می‌کرد. تنها تفاوت در آگهی‌ها طول مدت احتمالی روابط بود: کوتاه‌ مدت یا بلند‌مدت.

یافته‌ های تحقیق مشخص کرد که اکثر افراد چهره مردانه را با این آگهی مرتبط کردند: جذاب، متخصص جوان و مجرد، برای مدت کوتاهی به این شهر برگشته، علاقه‌ مند به رستوران و کافه، اهل شوخی و ورزش، علاقه‌ مند به آشنایی با فردی برای تفریح.

همچنین چهره‌ زنانه‌ تر را با این آگهی مرتبط کردند: جذاب، اسپرت، جوان، مجرد، شوخ ‌طبع، کار حرفه ‌ای، علاقه‌م ند به مستقر شدن، اهل رستوران و کافه، به دنبال کسی برای عشق ورزیدن تا آخر عمر.

نتایج نشان داد که مردم فکر می‌کنند مردانی که چهره‌ هایی مردانه‌ تر دارند روابطشان معمولاً کوتاه‌ است درحالیکه مردانی که چهره‌های بچگانه یا زنانه‌تر دارند به دنبال روابط طولانی‌مدت هستند. چرا؟ احتمالاً به این خاطر که افراد تصور می‌کنند مردان با چهره‌ های مردانه کمتر از دسته دیگر مردان در روابطشان هزینه می‌کنند یا زنان مردان دسته اول را بیشتر برای روابط کوتاه مدت خود انتخاب می‌کنند.

کدام وقت ماه؟

تحقیق دیگری در دانشگاه اندروز دلیلی این را نشان داد که چرا زنان در برخی تحقیقات اولویت را به مردانی که چهره مردانه دارند می‌دهند و در برخی دیگر به مردانی که چهره‌های زنانه‌تر دارند: آنها یک استراتژی میکس برای پیدا کردن طرف مقابل خود به کار می‌بندند که با چرخه قاعدگی آنها تغییر می‌کند.

براساس یافته‌های این تحقیق، زنان در زمان‌های اوج باروری چرخه قاعدگی خود که احتمال باردار شدن آنها بالاتر است، مردانی که چهره‌های مردانه‌تر دارند را انتخاب می‌کنند. این نشان می‌دهد که زنان وقتی می‌خواهند باردار شوند ترجیح می‌دهند از ژن بهتری برای فرزندشان استفاده کنند و در این زمان به روابط طولانی‌مدت و درنتیجه مردانی که چهره‌هایی زنانه‌تر دارند، اهمیت زیادی نمی‌دهند.

تحقیق بر زمان انجام خیانت‌ها یا درواقع روابط جنسی خارج از ازدواج نشان داده است که این روابط همزمان با اوج باروری زنان بوده است. کنار هم گذاشتن این دو یافته—اینکه چهره‌های مردانه در زمان‌های اوج باروری که احتمال رابطه‌ جنسی بیشتر است جذاب‌تر هستند و اینکه این چهره‌ها معمولاً روابطی کوتاه مدت دارند—نشان می‌دهد که زنان می‌خواهند همه چیز را باهم داشته باشند. آنها مردانی که صورت زنانه و ظریف دارند را برای رابطه‌ طولانی‌ مدت خود انتخاب می‌کنند درحالیکه هرازگاه با مردانی که چهره‌هایی مردانه دارند بخاطر ژن ‌ایمنی خوبشان رابطه کوتاه‌ مدت برقرار می‌کنند.