هوگو چاوز با اینکه به کشورش بازگشته اما حرف و حدیث‌ها درباره حال و روزش هنوز ادامه دارد. این روزها شایعه مرگ او در رسانه‌های جهان حسابی داغ است و برخی گفته‌اند او در نبرد با سرطان درگذشته است. مقام‌های دولت ونزوئلا مرگ چاوز را رد کرده‌اند اما خود آنها هم تائید می‌کنند که حال رئیس جمهور محبوب طبقه فقیر این کشور وخیم است.

 کسی که به عنوان رهبر «انقلاب بولیواری» ونزوئلا شناخته می‌شود به هر حال در حال دست و پنجه نرم کردن با مرگ است و چند ماهی است که مردم کشورش از او خبر زیادی ندارند. مردی که علاقه شدید به حضور در رسانه‌ها داشت و هر هفته برنامه زنده تلویزیونی خود به نام «الو رئیس جمهور» را برای پاسخ دادن مستقیم به سوال‌های ونزوئلایی‌ها روی آنتن می‌برد حالا دیگر خیلی وقت است که به غیر از چند عکس خبری از او نیست. چند وقت قبل رسانه‌ها برای اولین بار پس از سفر چاوز به کوبا تصاویری از او را به همراه دخترانش در بیمارستان منتشر کردند.

چاوز که از سال ۱۹۹۹ قدرت را در ونزوئلا در اختیار داشته حدود دو ماه قبل برای چهارمین بار به کوبا سفر کرد تا نبرد با بیماری سرطان خود را ادامه دهد.

گفته می‌شود سرطان در ناحیه حفره لگن او رشد کرده و پزشکان در هاوانا این بار تلاش کرده‌اند یک تومور به اندازه یک توپ گلف را از بدن او خارج کنند.

چند ماه قبل هم چاوز که از کوبا بازگشته بود از شکست سرطان خبر داد اما زمان زیادی نگذشت که مجبور شد اعلام کند بار دیگر سلول‌های سرطانی بازگشته‌اند و او باید برای درمان بار دیگر راهی مقصد همیشگی یعنی هاوانا شود.

از پرونده پزشکی چاوز و وضعیت واقعی حال او شاید اکنون تنها آدم‌های انگشت شماری خبر داشته باشند اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که ۶۰ درصد مردم این کشور که برایش دعا می‌کنند هنوز باور دارند که رئیس جمهورشان بستر بیماری را ترک می‌کند و بار دیگر پشت میزش در کاخ ریاست جمهوری می‌نشیند. چاوز اما واقعاً چرا در ونزوئلا به ویژه در میان طبقه فقیر این‌قدر محبوب است؟

رئیس جمهور ۵۸ ساله ونزوئلا ۱۴ سال است که قدرت را در یکی از اصلی‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت جهان در اختیار دارد. چاوز توانسته در بیش از یک دهه گذشته با افزایش قیمت‌های جهانی نفت بخش‌های درمانی، آموزشی و خدمات اجتماعی ونزوئلا را ارتقاء داده و در‌واقع پول نفت را به سفره‌های مردم بیاورد.

بر اساس آمار سازمان ملل نابرابری در ونزوئلا در ۱۴ سال گذشته کمتر شده و شمار فقیرهای ونزوئلا از ۴۹ درصد به ۲۸ درصد کاهش پیدا کرده است. خدمات پزشکی و آموزشی حالا در دسترس مردمی قرار گرفته که همیشه در گذشته از آن محروم بوده‌اند. بسیاری از خانواده‌های فقیر در دوره ریاست‌جمهوری چاوز صاحب خانه‌‌های هر چند محقر شده‌اند.صدها هزار شغل هم بر اساس آمارها در بخش عمومی ایجاد شده است. عرضه مواد غذایی ارزان در محلات فقیرنشین هم از دیگر سیاست‌های دولت چاوز بوده که در محبوبیت او بی‌تاثیر نبوده است.

چاوز در سیاست‌های خود اصطلاحی به نام «سوسیالیسم قرن ۲۱» دارد. برنامه‌های او بیشتر از همه به نفع طبقه کم‌درآمد بوده است و به همین خاطر در میان این طبقه بسیار محبوب است و یک قهرمان شناخته می‌شود.

همین مسئله اما باعث انتقاد شدید مخالفانش از او شده است. پول نفت پشتوانه همه برنامه‌های چاوز بوده است و مخالفان مدتهاست که او را متهم به پوپولیسم یا عوام‌گرایی در ونزوئلا می‌کنند. وابستگی بودجه دولت به درآمد نفت در سال‌های گذشته به شدت افزایش یافته و همین مسئله خیلی‌ها را درباره آینده این کشور با این وابستگی شدید نگران کرده است.

از ۸۰۰ میلیارد دلاری که بر اساس آمارهای بانک مرکزی ونزوئلا در ۱۴ سال گذشته از راه درآمد نفت به دست آمده، ۳۰۰ میلیارد آن صرف پروژه‌های اجتماعی شده؛همان پروژه‌هایی که محبوبیت چاوز را به دنبال داشته است.در کنار به دست آمدن این محبوبیت تزریق درآمدهای نفتی، به عنوان یکی از دلایل اصلی باعث نرخ تورم بالای ونزوئلا شده است.

دولت چاوز برای مقابله با این مسئله توزیع کالاهای ارزان قیمت دولتی را در دستور کار داشته است. یارانه گسترده‌ای که برای بهای بنزین و برق و آب داده می‌شود پیامدهای منفی جدی برای اقتصاد ونزوئلا داشته است. در ونزوئلا قیمت هر لیتر بنزین تقریبا یک بولیوار یا حدوداً هشت‌هزارم دلار است که در مقیاس جهانی حتی ارزان‌تر از آب به حساب می‌آید.

علاوه بر وابستگی به فروش نفت در داخل ونزوئلا، چاوز برای داشتن متحد در منطقه هم از کمک‌های مالی و فروش نفت ارزان‌قیمت به کشورهای مختلف از جمله نیکاراگوئه، بولیوی و کوبا استفاده کرده است. کوبا یکی از مهمترین کشورهای دریافت‌کننده نفت ارزان است؛چون در گسترش سیستم آموزشی و بهداشتی ونزوئلا برای طبقه فقیر نقش مهمی داشته است.

دولت ونزوئلا به تازگی اعلام کرده چاوز حالا تحت شیمی درمانی شدیدتری قرار گرفته است. چاوز که در یک بیمارستان ارتش، در کاراکاس پایتخت ونزوئلا بستری است پس از عمل چهارم خود در کوبا دچار مشکلات تنفسی هم شده و پزشکان در نای او یک لوله قرار داده‌اند تا مشکل تنفشی‌اش را برطرف کنند.

شایعه‌های مرگ چاوز تکذیب شده اما خیلی‌ها تصور می‌کنند او به کشورش برای آخرین مبارزه‌ها با سرطان بازگشته است تا در خاک ونزوئلا از دنیا برود. در صورت مرگ چاوز طبق قانون اساسی ونزوئلا، باید جانشین او ظرف ۳۰ روز با برگزاری انتخابات مشخص شود.

به احتمال زیاد نیکلاس مادرو که چاوز برای ریاست جمهور در صورت مرگش توصیه کرده می‌تواند در انتخابات پیروز شود.حتی مرگ چاوز هم پس مبارزه طولانی با سرطان هم نام او را به عنوان یک قهرمان در میان طبق فقیر ونزوئلا ثبت خواهد کرد؛ خاطره‌ای که همیشه با خودش بوی نفت را به همراه خواهد داشت.