درمان دیسک گردنی در سگ در بیمارستان دامپزشکی پرشین پت
عنوان
گزارش مورد: مدیریت و درمان بیماری دیسک بین‌مهره‌ای گردنی (IVDD) در سگ ۹ ساله با درگیری مهره‌های C4 و C5 درمان دارویفیزیوتراپی در بیمارستان دامپزشکی پرشین پت
چکیده
زمینه و هدف: بیماری دیسک بین‌مهره‌ای گردنی (Cervical Intervertebral Disc Disease – IVDD) یکی از شایع‌ترین علل درد گردن و ضعف حرکتی در سگ‌های میانسال و مسن است. هدف این گزارش، ارائه یک مطالعه موردی از درمان ترکیبی دارویی و فیزیوتراپی در یک سگ ۹ ساله با درگیری دیسک بین مهره‌های C4 و C5 می‌باشد که در بیمارستان دامپزشکی پرشین پت توسط تیم تخصصی درمان شده است.
شرح مورد: بیمار یک سگ نژاد شیتزو/تریر مخلوط، نر عقیم‌شده، ۹ ساله و وزن ۷٫۵ کیلوگرم بود که با علائم درد شدید گردن، کاهش تحرک اندام‌های حرکتی قدامی، بی‌قراری و کاهش اشتها مراجعه کرد. تشخیص با استفاده از معاینه نورولوژیک دقیق و تصویربرداری MRI تأیید شد.
درمان و پیامد: درمان شامل استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، شل‌کننده عضلانی، ویتامین‌های گروه B، همراه با پروتکل فیزیوتراپی شامل لیزر تراپی، اولتراسوند تراپی و تمرینات کششی کنترل‌شده بود. طی ۶ هفته، درد گردن به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت و دامنه حرکتی گردن به حالت نزدیک به طبیعی بازگشت.
نتیجه‌گیری: ترکیب درمان دارویی و فیزیوتراپی می‌تواند بهبود قابل توجهی در بیماران مبتلا به IVDD گردنی ایجاد کند و جایگزین مناسبی برای جراحی در موارد خفیف تا متوسط باشد.
واژگان کلیدی
IVDD گردنی، سگ، دیسک بین‌مهره‌ای، C4-C5، فیزیوتراپی دامپزشکی، بیمارستان پرشین پت
مقدمه
بیماری دیسک بین‌مهره‌ای گردنی یکی از اختلالات رایج ستون فقرات در سگ‌هاست که در اثر بیرون‌زدگی یا فتق دیسک بین‌مهره‌ای باعث فشار بر نخاع و ریشه‌های عصبی می‌شود. علائم معمول شامل درد گردن، اسپاسم عضلات گردنی، کاهش تحرک، ضعف یا لنگش اندام‌های قدامی و در موارد شدید فلج است.
تشخیص به‌موقع و انتخاب روش درمانی مناسب بر اساس شدت علائم، وضعیت نورولوژیک و یافته‌های تصویربرداری اهمیت بالایی دارد. درمان‌های غیرجراحی شامل دارودرمانی و فیزیوتراپی در بسیاری از بیماران مؤثر است و می‌تواند نیاز به جراحی را کاهش دهد.
شرح مورد (Case Presentation)
مشخصات بیمار
گونه: سگ
نژاد: مخلوط شیتزو/تریر
سن: ۹ سال
وزن: ۷٫۵ کیلوگرم
وضعیت واکسیناسیون: کامل
تاریخ مراجعه: ۱۴۰۴/۰۵/۲۲
محل درمان: بیمارستان دامپزشکی پرشین پت، تهران
تیم درمان:
دامپزشک مسئول: دکتر علیرضا خداداد، DVM
دامپزشک و فیزیوتراپیست: دکتر سارا معظمی، DVM
علائم بالینی
درد شدید گردن، واکنش به لمس
اسپاسم عضلات گردنی
کاهش تحرک اندام‌های قدامی
بی‌قراری و کاهش اشتها
یافته‌های پاراکلینیکی
معاینه نورولوژیک: کاهش رفلکس‌های اندام قدامی، حساسیت شدید به خم‌کردن گردن
MRI: بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌های C4 و C5 با فشار خفیف تا متوسط بر نخاع، بدون نشانه‌های میلوپاتی شدید
روش درمانی
درمان دارویی
NSAID: کارپروفن (Carprofen) ۴ mg/kg PO SID به مدت ۱۴ روز
شل‌کننده عضلانی: متاکاربامول (Methocarbamol) 20 mg/kg PO TID به مدت ۱۰ روز
ویتامین‌های گروه B: B-complex تزریقی هفته‌ای دو بار به مدت ۳ هفته
گلوکوزامین/کندرویتین: مکمل خوراکی روزانه برای حمایت از مفاصل و دیسک‌ها
پروتکل فیزیوتراپی
لیزر تراپی کم‌توان (LLLT): سه جلسه در هفته، هر جلسه ۸ دقیقه روی ناحیه گردن و شانه‌ها
اولتراسوند تراپی: دو جلسه در هفته، هر جلسه ۵ دقیقه با شدت 0.8 W/cm²
تمرینات کششی کنترل‌شده: تحت نظارت فیزیوتراپیست، دو بار در روز در منزل
ماساژ درمانی سبک: برای کاهش اسپاسم عضلات گردنی
نتایج درمان
هفته ۲: کاهش ۵۰٪ شدت درد، بهبود اشتها، توانایی بلند کردن سر بدون واکنش دردناک
هفته ۴: بازگشت دامنه حرکتی گردن به حدود ۸۰٪ طبیعی، کاهش اسپاسم عضلات
هفته ۶: توانایی حرکت آزادانه بدون علائم درد، رفلکس‌های عصبی به حالت نرمال بازگشت
بحث (Discussion)
ترکیب درمان دارویی و فیزیوتراپی در بیماران مبتلا به IVDD گردنی، به‌ویژه در مراحل خفیف تا متوسط، می‌تواند یک رویکرد مؤثر و کم‌تهاجم باشد. درمان دارویی موجب کاهش التهاب و درد شده و فیزیوتراپی با بهبود جریان خون، کاهش اسپاسم عضلات و تحریک بازسازی بافتی، نقش مهمی در بهبود عملکرد حرکتی ایفا می‌کند.
در این مورد، همکاری نزدیک بین دو دامپزشک و متخصصان بیمارستان پرشین پت منجر به ایجاد یک پروتکل درمانی شخصی‌سازی‌شده شد که نتیجه آن بازگشت کامل عملکرد حرکتی گردن بدون نیاز به مداخله جراحی بود.
نتیجه‌گیری
مدیریت IVDD گردنی با رویکرد ترکیبی دارویی و فیزیوتراپی می‌تواند بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی بیماران ایجاد کند. انتخاب بیماران مناسب برای درمان غیرجراحی و پایش دقیق روند بهبود، کلید موفقیت این روش است.
منابع
Levine JM, et al. Cervical Intervertebral Disc Disease in Dogs. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2020;50(1):1-17.
Jeffery ND, et al. Intervertebral disc degeneration in dogs: Consequences, diagnosis, treatment, and future directions. J Vet Intern Med. 2013;27(6):1318-1333.
Hodgson DR, et al. Physiotherapy in Veterinary Medicine. Wiley Blackwell, 2017.