رفتارهای مخصوص قلمرو و محدوده

Click this bar to view the full image.

قلمرو حیوانات به دو فرم مشخص می شوند. یکی حدود و حریم محل زندگی است. این محدوده ممکن است داخل یک آپارتمان، فضای باغ، یک مزرعه یا بخشی از یک کوهستان باشد. گروههای مختلف حیوانات در محدوده مشخص زندگی می کنند و حراست از این حریم بزرگ به عهدۀ کل افراد گروه است. گاهی به ئلیل تداخل این حریم با خریم گروه دیگر جنگ و نزاع پیش می آید. گاهی این قلمرو در دوره های خاصی از زندگی حیوانات ( دورۀ تولید مثل) یا فصلهای بخصوصی از سال اهمیت پیدا می کند و بعد از آن ارزش خود را از دست می دهد.

Click this bar to view the full image.

بسیاری از ماهیان، پرندگان و پستانداران، منطقۀ خاصی را برای زندگی خود انتخاب کرده و از محدودۀ آن دفاع می کنند. پستانداران حوزۀ زندگی خود را با ترشحات مختلف بودار بدن، نشانه گذاری می کنند. به عنوان مثال سگ از ادرار خود برای علامت گذاریاستفاده می کند و آهو با کمک ترشحات غدد اشکی این کار را انجام می دهد.قلمرو میمونهای عالی به شکل مجموعه های یک همسره یا چند همسره است ولی میمونها، پست قلمروی مشخصی ندارند. پرندگان با آواز خواندن قلمرو خود را مشخص می کنند.

Click this bar to view the full image.

به طور کلی انواع قلمرو را می توان به این صورت نام برد: قلمرو مربوط به غذا و شکار، قلمرو جفتگیری، لانه سازی، پناهگاه زمستانی یا خوابگاه که نقشی در تولید مثل ندارد.یکی دیگر از ویژگی جانوران، مهاجرت است که اغلب به طور منظم و برنامه ریزی شده انجام می شود. مهاجرت یکی از پدیده های شگفت انگیز جامعۀ حیوانی است. طبیعی است که بعد از مهاجرت قلمرو نیز تغییر می کند و حدود آن عوض می شود.به اعتقاد برخی از رفتارشناسان حیوانی، برسی واقعی رفتارهای حیوانی فقط در شرایط طبیعی ممکن است و شرایط آزمایشگاهی تا حد زیادی در این مورد فاقد ارزش علمی می باشد. موجود زنده را نمی توان و نباید در حکم توده ای فرض کرد که مفعولانه منتظر تحریکات است. بلکه او فعالانه به دنبال محرکهای مختلف می گردد. نمود این رفتار را می توان در سگهای شکاری دید که به طور دائم حتی در شرایطی غیر از شکار در حال جستجو هستند. سگها به دلیل میل خاصی که در دفاع از قلمروی خود دارند برای نگهبانی مورد استفاده قرار می گیرند. این میل حتی بعد از عمل جراحی که برای برطرف کردن بیماریهای مربوط به رفتارهای تهاجمی انجام می شود و در آنها حیوان عقیم می شود بازهم ادامه پیدا می کند.

Click this bar to view the full image.

نوع دوم حریم زندگی، حریم کوچک و خصوصی زندگی حیوان است. این حوزه در دل حریم بزرگتر که در بالا از آن صحبت شد جای می گیرد. این حوزه برای برخی از حیوانات مثل سگها دارای اهمیت خاصی است. ممکن است حدود آن یک قالیچه، لانه، یا فضای بسته و تاریکی در گوشۀ آغل باشد.اینجا محلی است که حیوان در آن می نشیند و بلند می شود، بدن خود را کش می دهد و در یک کلام در آن زندگی می کند. حیوان به مراتب حساسیت بیشتری نسبت به این حریم خصوصی دارد. این حریم برای کسانی که به طور خصوصی با این حیوان زندگی می کنند قابل دسترسی است.حیوانات از نظر رفتار با یکدیگر در سه گروه طبقه بندی می شوند. این طبقه بندی در فرم طبیعی یا در گله هایی که چندین حیوان در آن زندگی می کنند قابل مشاهده است که شامل:گروه آلفا، گروه اومگا و گروه بتا می باشد.