اگر تصمیم دارید از سگ خود توله بگیرید در نظر داشته باشید که نژادهای مختلفی در سراسر دنیا زندگی میکنند و بسیاری از آنان مورد پسند علاقه مندان به سگ نیستند که این امر در تولید مثل سگ باید مد نظر گرفته شود.
پس بهتر است پیش از آبستن شدن سگ برنامه ی مشخصی را در نظر بگیرید . اگر تصور میکنید که با آبستن شدن سگ و فروش توله ها میتوانید مخارجی را که صرف حیوان کرده اید به دست آورید پس بدانید که خیلی خوش بینانه فکر کرده اید زیرا تعداد معدودی از افراد میتوانند این کار را به خوبی انجام دهند.
آنها هزینه نگهداری سگی از نژاد خاص را متقبل شده اند و از طرفی هزینه های مربوط به خدمات دامپزشکی و امور زایمان و غذای مادر و توله را در نظر گرفته اند و زمانی را هم صرف نگهداری از سگها نموده اند. سگهایی که برای نسل گیری به کار میروند هزینه های خاص خود را دارند.
انتخاب جفت مناسب :
در این بحث سه هدف مهم را در ارتباط با انتخاب جفت مناسب پیگیری میکنیم :
هدف اول : علم ژنتیک پیچیده تر از آن است که به نظر میرسد نکته در انتخاب حیواناتی است که مکمل یکدیگرند.
مثلا” اگر سگ شما پوست و موی چندان زیبایی ندارد باید جفتی که این صفات را دارا میباشد انتخاب کنید . انتخاب جفت مناسب کار بسیار پیچیده ای است زیرا باید تمامی عوامل را بسنجید .
اهداف دوم و سوم را در دو کلمه خلاصه میکنیم خلق و خوی و سلامتی .
خلق و خو یک خصوصیت ارثی در سگهاست .و باید به خلق و خوی نژاد های مختلف در انتخاب جفت دقت کرد .
بعضی از بیماریهای وراثتی وجود دارند که باعث فلجی و لنگش سگها میشوند. گاهی نیز بیماریهای کشنده ای از راه وراثت منتقل میشوند. دقت کنید از طریق تولید مثل بیماریهای ارثی را به نسل بعدی انتقال ندهید .بهتر است قبل از اقدام به تولید مثل در مورد بیماریهای مادرزادی و ارثی سگ از دامپزشک راهنمایی بگیرید.
تولید مثل :
در ارتباط با سن تولید مثل عقاید و نظرات مختلفی بیان شده است. ولی معمولا” سگ را در اولین استروس آبستن نمیکنند و اگر آبستن شود دچار بیماری استرس زایمانی و استرس دوره شیراوری میشود.زیرا هنوز خیلی جوان و در حال رشد میباشد .
مورد دیگر آنکه سگ ماده باید بین دوره های استروس استراحت نماید. پس پشت سر هم در دوره های استروس متوالی نباید آبستن شود.اگر در اولین استروس ویا استروس متوالی آبستن شود باید بیشتر از همیشه مراقبش یاشید تا خطر مشکلات بالقوه ای که حیوان را تهدید میکند کاهش یابد.در این زمینه از دامپزشک راهنمایی بخواهید.
حداقل یک ماه قبل از آبستنی باید در وضعیت جسمی خوبی قرار داشته باشد باید تاکید کرد که نباید بیش از اندازه چاق شود و عضلاتش باید در وضعیت خوبی قرار داشته باشد.قبل از آبستن شدن حیوان را ورزش دهید.با توجه به نظرات دامپزشک واکسنهای ضروری را تجدید کنید و از نظر بیماریهای انگلی حیوان را مورد آزماش قرار دهید . اگر بیمار بود باید تحت درمان قرار بگیرد در ضمن از نظر بیماری بروسلوز نیز باید مورد آزمایش قرار بگیرد.
بروسلوز بیماری باکتریایی است که میتواند سبب نازایی و یا سقط جنین شود. از صاحب سگ نری که برای جفت گیری انتخاب کرده اید سوال نمایید که آیا سگش را از نظر بروسلوز تست کرده است ؟ زیرا سگ نر بیماری را به ماده منتقل میکند .البته انجام این تست قبل از هر زایمان عملی نیست . در این وضعیت بهتر است که سگ نر را از ماده هایی که تازه زایمان کرده اند و توله هایشان را شیر میدهند جدا نگه دارید .
هر سگ حداقل دوبار در سال باید تست شود .
مدیریت تولید مثل از نژادی به نژاد دیگر فرق میکند .بیشتر اوقات جفت گیری باید بین ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از شروع دوره پرواستروس انجام گیرد .
هنگامی که سگ ماده برای سگ نر می ایستد باید جفت گیری دو یا سه بار انجام گیرد تا باروری خوبی را در پیش داشته باشد. وقتی سگهای ماده در محیط جدیدی قرار بگیرند میل به جفت گیری را تقریبا” حفظ میکنند .
اگر میخواهید سگ نر جوانی را برای تولید مثل انتخاب کنید برای اینکه جفت گیری با موفقیت همراه شود لازم است سگ ماده با تجربه ای را برایش در نظر بگیرید .با وجود این گاهی اوقات جفت گیری باید با کمک مربی سگها انجام شود .بعضی از نژادها به مربی زمان جفت گیری نیاز دارند زیرا ساختمان آناتومیکی بدنشان شکل به خصوصی دارد.
در طول عمل جفت گیری سگ نر روی سگ ماده پریده و سگ ماده را به وسیله ی دستانش گرفته و عمل جفت گیری انجام میگیرد در این حالت لگن سگ نر ثابت میشود سپس دو سگ کاملا” به هم متصل میشوند و یک ترشح طبیعی از آلت نر خارج میشود.جفت گیری حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه به طول می انجامد.
سعی نکنید سگها را در حین بند شدن (( قفل شدن )) از همدیگر جدا نمایید چون به هر دوی آنها آسیب میرسد .بالاخره به طور طبیعی از هم جدا خواهند شد.در سگها تلقیح مصنوعی نیز صورت میگیرد .
آبستنی :
آبستنی سگها تقریبا” ۶۳ روز بعد از لقاح به طول می انجامد .نشانه های آبستنی شامل : افزایش اشتها -وزن و بزرگ شدن اندازه پستان ها میباشد. سگهایی که آبستنی کاذب دارند نیز این نشانه ها را نشان میدهند.دامپزشک آبستنیرا از طریق لمس محوطه شکمی در ۲۸ روزگی بارداری تشخیص میدهد.
در هنگام آبستنی باید به نیازهای تغذیه ای مادر توجه بیشتری کرد . دامپزشک راهنماییهای لازم را برای رسیدگی به اوضاع سگ قبل از آبستنی و درطول آبستنی و بعد از آن را تجویز میکند.
چند روز قبل از زایمان حیوان از غذا خوردن امتناع ورزیده و شروع به ساختن لانه ای میکند که توله هایش را در آن قرار دهد.بدین منظور میتوانید خودتان جایی را برای سگ و توله هایش قرار دهید و سگ ماده را در آن بگذارید تا زایمان کند.
اتاقی را به حیوان اختصاص دهید تا مجبور به انتخاب فضای زیر تخت یا سایر نقاط منزل نشود.جایی که برای زایمان در نظر گرفته اید باید به حد کافی بزرگ باشد تا مادر و توله هایش در آن احساس راحتی کنند.
آن را در محلی گرم- خشک و دور از سر و صدا قرار دهید.همچنین حوله و یا وسیله نرم دیگری را در زیرش بگذارید .
کمی پیش از زایمان دمای بدن مادر تا ۳۷/۲ درجه سانتی گراد کاهش می یابد. حتی پایین تر هم میرود . دمای طبیعی بدن سگ بین ۳۷/۸ تا ۳۹/۲ درجه سانتی گراد میباشد. در این زمان موهای سطح شکم را بتراشید تا توله ها به راحتی سر پستانک ها را پیدا کنند.
اگر موهای سگ ماده بلند و متراکم است باید اطراف ناحیه تناسلی رانیز بتراشید و تمیز کنید. تقریبا” ۲۴ ساعت بعد از کاهش دمای بدن حیوان وارد اولین مرحله زایمان میشود.در این مرحله سرویکس باز شده و مجرای زایمان برای عبور توله ها باز میشود. در این موقع حیوان نفس نفس میزند و به شدت بی قراری میکند و گاهی حالت تهوع نیز دارد. تهوع درشروع مراحل زایمان عادی است اما استمرار استفراغ ممکن است از نشانه های بیماری خاصی باشد.این مرحله با فشار آوردن در ناحیه شکم توسط حیوان ادامه می یابد و باعث خروج توله ها و جفت میشود.