تاریخچه کوتاه نژاد

این نژاد در استرالیا و هم‌زمان با توسعه‌ی صنعت گاوداری شکل گرفت. نیاز اصلی، داشتن سگی بود که بتواند گاوهای نیمه‌وحشی را در زمین‌های باز و بدون حصار، تحت کنترل نگه دارد. سگ باید استقامت بالا، قدرت بدنی و توان گاز گرفتن مؤثر پاشنه‌ی گاو را برای به حرکت درآوردن آن داشته باشد.

برای رسیدن به این هدف، از تلاقی چند نژاد کاری از جمله سگ‌های چوپان کوتاه‌مو، دینگو و برخی نژادهای دیگر استفاده شد. حاصل این برنامه‌ی پرورشی، سگی مقاوم، سخت‌کوش و وفادار شد که امروز با نام استرالیایی گاوچران شناخته می‌شود.

ظاهر کلی و ساختار بدن

استرالیایی گاوچران سگی است فشرده، عضلانی و متعادل که در نگاه اول توانایی انجام کار سنگین را نشان می‌دهد. بدن کمی طولانی‌تر از ارتفاع در ناحیه‌ی ویدرز است و نباید بیش از حد ظریف یا بسیار سنگین باشد.

خط پشت تقریباً صاف، کمر کوتاه و قوی و کپل کمی شیب‌دار است. سینه عمیق و نسبتاً پهن است و دنده‌ها خوب باز شده و تا عقب بدن امتداد دارند تا فضای کافی برای ریه‌ها و قلب فراهم شود.

خلق‌وخو و رفتار

این نژاد به‌طور طبیعی وفادار، محافظ و هوشیار است. نسبت به غریبه‌ها معمولاً محتاط و کمی مشکوک است، اما باید تحت آموزش صحیح، قابل کنترل و قابل معاینه توسط داور و دامپزشک باشد.

استرالیایی گاوچران انرژی بسیار بالایی دارد و برای کار طولانی‌مدت طراحی شده است، بنابراین به فعالیت بدنی و ذهنی کافی نیاز دارد. در صورت اجتماعی‌سازی از سنین پایین، می‌تواند همراهی مناسب برای خانواده‌های فعال باشد، هرچند برای زندگی کاملاً بی‌تحرک یا آپارتمانی بدون ورزش روزانه توصیه نمی‌شود.

سر و صورت

سر متناسب با بدن، قوی و عریض است. جمجمه در بین گوش‌ها کمی قوس دارد و توقف ملایم اما مشخص دیده می‌شود. پوزه با طول متوسط، عمیق و پرقدرت است و در امتداد جمجمه قرار می‌گیرد. بینی سیاه است و لب‌ها خشک و تمیز هستند.

فک‌ها قوی و دندان‌ها کامل و سالم بوده و در حالت ایده‌آل به شکل بست قیچی‌گون روی هم قرار می‌گیرند. این نوع بسته شدن دندان‌ها برای انجام کار گله‌داری و گاز گرفتن کنترل‌شده‌ی پاشنه‌ی گاو اهمیت دارد.

چشم‌ها بیضی، با اندازه‌ی متوسط و معمولاً قهوه‌ای تیره هستند. نگاه باید هوش، توجه و آمادگی برای کار را نشان دهد و در برخورد با غریبه‌ها کمی حالت هشدار داشته باشد، بدون اینکه سگ بیش از حد عصبی یا ترسو باشد.

گوش‌ها قائم، با پایه‌ی پهن و اندازه‌ی متوسط تا نسبتاً کوچک هستند. گوش‌ها باید خوب روی سر قرار گرفته، در حالت هوشیاری کاملاً بایستند و پوشش مویی مناسبی در داخل خود داشته باشند.

گردن، بدن و دم

گردن با طول متوسط، بسیار عضلانی و بدون شلی پوست مشخص در زیر گلو است. خط پشت از شانه تا کپل محکم و تقریباً صاف است. کمر کوتاه، پهن و عضلانی و پهلوها عمیق هستند.

دم در امتداد شیب کپل، با ارتفاع نسبتاً پایین قرار دارد و طول آن معمولاً تا نزدیکی مفصل خرگوشی می‌رسد. در حالت استراحت، دم با قوس ملایم رو به پایین نگه داشته می‌شود و در هیجان یا حرکت می‌تواند کمی بالاتر بیاید، اما نباید بیش از حد به سمت بالا حمل شود. وجود موهای برس‌مانند در طول دم مطلوب است.

اندام‌های حرکتی و نحوه‌ی حرکت

اندام قدامی

استخوان‌بندی اندام قدامی باید قوی و گرد باشد. از روبه‌رو، پاها صاف و موازی دیده می‌شوند. شانه‌ها عضلانی و خوب زاویه‌دار هستند تا حرکت نرم و کارآمد را فراهم کنند.

مچ‌ها از پهلو کمی زاویه دارند تا ضربه را جذب کنند، اما باید محکم و پایدار باشند. پنجه‌های جلو گرد، با انگشتان کوتاه، محکم و قوس‌دار و پدهای کف پا ضخیم و سفت هستند.

اندام خلفی

اندام‌های خلفی بسیار عضلانی و قوی هستند و از پشت، پاها باید از مفصل خرگوشی تا پنجه‌ها صاف و موازی دیده شوند. ران‌ها پهن و عضلانی، زانوها خوب زاویه‌دار و مفاصل خرگوشی پایین و محکم هستند. پنجه‌های عقب مشابه پنجه‌های جلو، گرد و مقاوم هستند.

حرکت

حرکت ایده‌آل این نژاد آزاد، نرم، کارآمد و خستگی‌ناپذیر است. هماهنگی میان اندام‌های قدامی و خلفی بسیار مهم است. در سرعت‌های کاری، پاها کمی به خط میانی نزدیک می‌شوند، اما در حالت ایست، سگ باید چهارستون و محکم روی زمین قرار بگیرد. هرگونه لنگش، سختی حرکت یا قدم برداشتن غیرطبیعی، برای نژاد کار عیب مهم محسوب می‌شود.

پوشش و رنگ

پوشش شامل دو لایه است: زیرپوش کوتاه، متراکم و محافظ و لایه‌ی رویی از موهای صاف، نسبتاً زبر و خوابیده تشکیل شده است. این ترکیب، سگ را تا حدی در برابر شرایط نامناسب جوی محافظت می‌کند. در ناحیه‌ی گردن و پشت ران‌ها، مو کمی بلندتر است. موهای خیلی بلند یا خیلی کوتاه با روح استاندارد سازگار نیست.

نوع آبی: رنگ پایه می‌تواند آبی، آبی خال‌دار یا آبی لکه‌دار باشد. لکه‌های سر ممکن است سیاه، آبی یا متمایل به برنزی باشند. توزیع متعادل رنگ روی سر مطلوب است و لکه‌های بسیار بزرگ تیره روی بدن ترجیحاً کمتر باشد.

نوع قرمز: بدن باید با خال‌ها و لکه‌های قرمز روی زمینه‌ی مویی قرمز پوشانده شود تا در نگاه کلی، سگ قرمز دیده شود. لکه‌ها و خال‌های تیره‌تر روی سر قابل قبول هستند و لکه‌های بدن نیز در حد معقول پذیرفته می‌شوند.

قد و اندازه

قد در ناحیه‌ی ویدرز:

نرها: حدود ۴۶ تا ۵۱ سانتی‌متر

ماده‌ها: حدود ۴۳ تا ۴۸ سانتی‌متر

انحراف‌های واضح از این بازه ممکن است در داوری، بسته به شدت اختلاف و تأثیر آن بر توانایی کار، به‌عنوان عیب محسوب شود.

عیوب و نکات داوری

هرگونه انحراف از ویژگی‌های کلی استاندارد، به‌عنوان عیب در نظر گرفته می‌شود و شدت آن بر اساس میزان تأثیر بر سلامت، رفاه و کارایی نژاد سنجیده می‌شود. ضعف در ساختار اندام‌های حرکتی، زوایای نامناسب، پنجه‌های سست، زانوهای مستقیم یا مفاصل خرگوشی با زاویه‌ی غلط می‌توانند حرکت را تحت‌تأثیر قرار دهند و برای سگ کار اهمیت بالایی دارند.

سگ‌های بسیار تهاجمی یا به‌شدت ترسو و غیرقابل کنترل و نیز هر سگ با ناهنجاری‌های مشخص جسمی یا رفتاری، در داوری استاندارد بین‌المللی حذف می‌شوند. در نرها، وجود دو بیضه‌ی سالم و کاملاً نزول‌کرده در اسکروتوم ضروری است. برای تولیدمثل، استفاده از سگ‌های از نظر بالینی سالم و از نظر ساختاری نزدیک به استاندارد توصیه می‌شود.